Η πολιτική οικολογία φέρνει, από τη δεκαετία του 1980, μια νέα πολιτική θεώρηση που συνδέει την ανθρώπινη κοινωνία και την ευρωστία της με την ευρωστία της ίδιας της φύσης, κάτι που δεν έκαναν οι προηγούμενες θεωρίες της πολιτικής οικονομίας[1].
Οι ρίζες της πολιτικής οικολογίας βρίσκονται στην πρώτη πετρελαϊκή κρίση (1973) και στα αντιπυρηνικά-αντιπολεμικά κινήματα.
Τα κόμματα της πολιτικής οικολογίας σε όλο τον κόσμο επί 40 χρόνια διατυπώνουν θέσεις και ασκούν πολιτικές που σταδιακά και τμηματικά υιοθετούνται από όλες τις πολιτικές δυνάμεις και σε όλα τα επίπεδα, τοπικό, εθνικό, διεθνές, παγκόσμιο. Οι πολίτες σήμερα βιώνουν κατακτήσεις της καθημερινότητας που σχετίζονται άμεσα με τα αρχικά πρωτοποριακά προγράμματα των πράσινων κομμάτων, όπως ποδηλατόδρομοι και σταθμοί ποδηλάτων, βιολογικά τρόφιμα και αγορές, μετακινήσεις με τρένο, μετρό- τράμ, μείωση της αυτοκίνησης, πεζόδρομοι, αύξηση των πάρκων και των χώρων πρασίνου, νέες συλλογικές μορφές όπως η κοινωνική οικονομία, η περιβαλλοντική εκπαίδευση, η αποδοχή της διαφορετικότητας εθελοντικές πρωτοβουλίες, η αξία της αλληλεγγύης, τα Κοινά, η κατανόηση των ορίων της ζωής, η επανιεράρχηση των αξιών.
Η διαχρονική διείσδυση της πολιτικής οικολογίας φαίνεται στην υιοθέτηση της αρχής της αειφορίας (ΟΗΕ-1985, ΕΕ-1987), τα μέτρα για την καταπολέμηση της τρύπας του όζοντος (1987), τις διασκέψεις για το κλίμα από το 1972 μέχρι την παγκόσμια συμφωνία για το κλίμα (2015), τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (1990 μέχρι σήμερα), τον ορισμό προστατευόμενων περιοχών, την αποδοχή της πρότασης των Πράσινων (2017) για την πολιτική της Πράσινης Νέας Συμφωνίας (ΕΕ 2019), την ανάγκη ύπαρξης σχεδίων ανάκαμψης και ανθεκτικότητας στις χώρες της ΕΕ (2020), την απανθρακοποίηση της οικονομίας, κλπ.
Μέχρι σήμερα, η αποδοχή προτάσεων της πολιτικής οικολογίας γίνεται από τις κρατούσες πολιτικές δυνάμεις αποσπασματικά, χωρίς συνεκτικότητα και πληρότητα, εστιάζοντας κυρίως στις τεχνικές καινοτομίες χωρίς τις απαραίτητες παράλληλες εξελίξεις στη σφαίρα της οικονομίας και της κοινωνίας. Συνεχίζει να κυριαρχεί η πολιτική της ποσοτικής οικονομικής ανάπτυξης, υποβοηθούμενη από τις επιστημονικο-τεχνικές καινοτομίες της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης. Έτσι, παράλληλα με την υιοθέτηση κάποιων πράσινων προτάσεων, συνολικά παρατηρούνται καθυστερήσεις, πισωγυρίσματα, αντιστάσεις από κατεστημένα συμφέροντα πολλών δεκαετιών και green washing / πράσινο ξέπλυμα. Επίσης κυκλοφορούν αντι-οικολογικές επιστημονικοφανείς θεωρήσεις και συκοφαντικές ειρωνείες.
Οι πολίτες επιδιώκεται να κρατιούνται σε επίπεδο πελάτη, καταναλωτή, ψηφοφόρου. Στην χώρα μας υπάρχουν συστηματικές εκστρατείες συκοφάντησης της πολιτικής οικολογίας (οι οικολόγοι αμολάνε τα φίδια, φαινόμενο Βεργή, κλπ.). Έτσι οι πολίτες δυσκολεύονται να αντιληφθούν ότι η πολιτική οικολογία, ως νέα θεώρηση, θέλει ενημέρωση και εγρήγορση-συμμετοχή της ίδιας της κοινωνίας, μείωση των κοινωνικών αντιθέσεων, κατάλληλες τεχνολογίες.
Σε πολλές πόλεις και περιφέρειες σε όλο τον κόσμο που κυβερνώνται από τους Πράσινους, διαπιστώνονται σημαντικές πρωτοπόρες και ολοκληρωμένες εφαρμογές και πρακτικές, δείχνοντας τη δύναμη της πολιτικής οικολογίας. Όλο και περισσότερο οι Πράσινοι σε πολλές χώρες συμμετέχουν σε κυβερνήσεις συνασπισμού. Πολύ σημαντική συμβολή στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι έχει η πράσινη ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Σε όλο τον κόσμο αυξάνονται οι πολίτες που ενημερώνονται, αλλάζουν συμπεριφορές, είναι περισσότερο αλληλέγγυοι και συνεργατικοί, φροντίζουν το περιβάλλον, ανακυκλώνουν, εξοικονομούν ενέργεια και πόρους, αλλάζουν καταναλωτικές συνήθειες. Μεγάλες αλλαγές συντελούνται στην ίδια την οικονομία και την αγορά χάρη στην πολυετή αυτή οικολογική δράση. Οι ίδιοι οι πολίτες έχουν αρχίσει να πιστεύουν πάλι στη δύναμή τους και ένα πράσινο κοινωνικό κύμα διογκώνεται παντού, συχνά εκφραζόμενο και πολιτικά.
Επί 40 χρόνια η πολιτική οικολογία είναι εδώ, ανανεώνει το πολιτικό σκηνικό και επιδιώκει την εφαρμογή των αρχών της, ώστε να επιταχυνθεί η πορεία προς την βιώσιμη ευημερία, την ουσιαστική αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, την αναμόρφωση των οικονομικών και κοινωνικών σχέσεων, την επικράτηση ανθρώπινων αξιών.
Οι Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ λέμε ναι στη διαχείριση, στις συνεργασίες και στις βελτιώσεις, αλλά ο στόχος είναι η μεγάλη εικόνα: Χρειαζόμαστε άλλη σχέση με τη φύση, άλλη σχέση μεταξύ μας, άλλη διοίκηση και άλλη αυτοδιοίκηση με μεγαλύτερη συμμετοχή των ίδιων των πολιτών, άλλη ανάπτυξη ή μάλλον άλλου τύπου ευημερία. Πρέπει να αλλάξει συστηματικά και δραστικά το σπάταλο και παράλογο μοντέλο παραγωγής και κατανάλωσης που ακολουθείται δεκαετίες τώρα.
Οι Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ πιστεύουμε ότι η πρωτοφανής κλιματική απειλή που αντιμετωπίζουμε πρέπει να μετατραπεί σε μία ευκαιρία για συνολική επαναξιολόγηση του οικονομικού και αναπτυξιακού μοντέλου, για έναν επανακαθορισμό του τι εννοούμε όταν μιλάμε για ευημερία και διαγενεακή δικαιοσύνη, για μια άμεση στροφή των οικονομιών μας και του τρόπου σκέψης και ζωής μας προς μια βιώσιμη κατεύθυνση. Μια τέτοια στροφή θα οδηγήσει ταυτόχρονα και σε έξοδο από τη σημερινή οικονομική και κοινωνική κρίση, δημιουργώντας εκατομμύρια πράσινες θέσεις εργασίας.
Η κλιματική αλλαγή δε θα κάνει εξαίρεση για την Ελλάδα και αυτό πιστοποιείται από όλες τις μελέτες που έχουν γίνει μέχρι σήμερα. Αναμένονται ιδιαίτερα σοβαρές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα[2] και οι πολίτες αντιλαμβάνονται όλο και περισσότερο, ιδιαίτερα οι νέοι, ότι πρέπει να υπάρξουν σοβαρές και συστηματικές πολιτικές ώστε να μη χαθούν αλλά να μετασχηματιστούν οι κόποι μιας ζωής και ταυτόχρονα να ανοίξουν αξιοβίωτες προοπτικές για τις νέες γενιές.
Οι Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ (2003) κάλεσαν έγκαιρα (2011) τις πολιτικές δυνάμεις, και τις καλούν και σήμερα για την άμεση κατάρτιση μηχανισμών παρακολούθησης της κλιματικής αλλαγής, και ειδικότερα των μεταβολών και εντοπισμού των πιο ευάλωτων περιοχών. Κάλεσαν και καλούν για την εκτεταμένη ενημέρωση της αυτοδιοίκησης και των εμπλεκομένων φορέων και την ενεργοποίηση των ίδιων των πολιτών για την εκπόνηση συγκεκριμένων Σχεδίων Δράσης για κάθε κατηγορία απειλής, (ενέργεια, ερημοποίηση, βιοποικιλότητα, νερό, αστικό περιβάλλον, γεωργία, φυσικές καταστροφές).
Οι Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ επιδιώκουμε να εκφράσουμε πολιτικά αυτό το πράσινο κύμα στη χώρα μας. Έχουμε ήδη σημαντική πολιτική εμπειρία, καθώς εκλέξαμε ευρωβουλευτή το 2007-2012 και δυο βουλευτές το 2015-2019. Έχουμε αποκτήσει σημαντική κυβερνητική εμπειρία από τη συμμετοχή μας σε θέσεις αναπληρωτή υπουργού και υφυπουργού. Επίσης, έχουμε εκλέξει δήμαρχο και περιφερειακούς και δημοτικούς συμβούλους σε διάφορες περιφέρειες και δήμους της χώρας. Έχουμε διαρκή και στενή επαφή με τους άλλους ευρωπαίους πράσινους. Η πολιτική προσφορά μας στην κοινωνία και στα κινήματα είναι σημαντική και αναγνωρίσιμη.
Οι Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ υπογραμμίζουν ότι η ίδια η κοινωνία των πολιτών θα πρέπει να καταλάβει και να διακρίνει το δρόμο προς ένα αξιοβίωτο μέλλον. Η ευρύτατη ενεργή συμμετοχή των ίδιων των πολιτών μπορεί να επιβάλει τις αλλαγές που απαιτούνται σε οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό επίπεδο και να αποκτήσει την «ιδιοκτησία» των λύσεων σε όλα τα επίπεδα.
Οι Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ αγωνιζόμαστε ώστε η Ελλάδα να βγει από τα αδιέξοδα, τη σπατάλη, την απληστία, τη ενεργειακή και κάθε είδους φτώχεια, την αναμόρφωση των πόλεων, την αξιοβίωτη οικονομία παντού, την αλληλεγγύη, με σύμμαχο τις νέες κοινωνικές σχέσεις και το ίδιο της το περιβάλλον. Επιδιώκουμε να εμπνεύσουμε τους πολίτες να αντιληφθούν τη δύναμή τους και το ρόλο τους για την εκπόνηση συγκεκριμένων Σχεδίων Δράσης για κάθε κατηγορία απειλής – ενέργεια, ερημοποίηση, βιοποικιλότητα, νερό, αστικό περιβάλλον, γεωργία, φυσικές καταστροφές. Η σημερινή εποχή έχει ανάγκη από τη συνένωση των διαφορετικών κοινωνικών ομάδων, πρωτοβουλιών και προτιμήσεων σε ένα κοινό ρεύμα με πολιτικές διαστάσεις μέσα από την αλληλοενημέρωση, αλληλεγγύη και συνεργατική λογική.
Ο νέος άνθρωπος που ξεκίνησε την εποχή του Διαφωτισμού σήμερα μπορεί να ολοκληρωθεί ενσωματώνοντας και τις πράσινες αξίες.
Όλοι μαζί αξίζουμε, μπορούμε και θέλουμε να έχουμε μια ποιοτική ευημερία, σε συνθήκες ειρήνης και αειφορίας, πάνω σε έναν υγιή πλανήτη.
[1] Πράσινο Ινστιτούτο, Οι θεωρητικές Βάσεις της Πολιτικής Οικολογίας” , https://www.greeninstitute.gr/category/activities/seminars/
[2] Τράπεζα της Ελλάδος «Οι περιβαλλοντικές, οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα» Ιούνιος 2011
ΓΣΕΕ, του Ελληνικού Κέντρου Περιβαλλοντικής Έρευνας και Κατάρτισης, του Παντείου Πανεπιστημίου, του ΤΕΕ και του WWF Ελλάς «Οδικός χάρτης για την προσαρμογή της Ελλάδας στην κλιματική αλλαγή», Οκτώβριος 2011.
