Οι «Οικολόγοι Πράσινοι Κεντρικής Μακεδονίας – ΟΠΚΜ» είναι η Περιφερειακή Οργάνωση των μελών των Οικολόγων Πράσινων (ΟΠ) που ζουν και δραστηριοποιούνται στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας. Υπάρχουν εδώ και 20 χρόνια περίπου, όσο δηλαδή και ο πολιτικός φορέας των ΟΠ.
Είμαστε πολίτες που θεωρούν την οικολογία ως απαραίτητο και θεμελιακό συστατικό στοιχείο μιας εναλλακτικής πολιτικής που θα εξασφαλίσει την περιβαλλοντική ισορροπία και την βιώσιμη ανάπτυξη των ανθρώπων μέσα από αρχές και κανόνες που σέβονται την ύπαρξη όλων των άλλων όντων στη γη. Σε κοινωνικό επίπεδο, προτεραιότητες της Πολιτικής Οικολογίας είναι η ειρηνική συνύπαρξη, η κοινωνική αλληλεγγύη, η οικονομική δικαιοσύνη, η συλλογική προσπάθεια, η ανεκτικότητα στο διαφορετικό και οι οριζόντιες δημοκρατικές διαδικασίες σε όλους τους τομείς της ζωής των πολιτών.
Περιβάλλον, Φύση, Κοινωνία
Σήμερα, σε συνθήκες «παγκοσμιοποιημένης» περιβαλλοντικής και κοινωνικής κρίσης, η πολιτική οικολογία έχει λόγο ύπαρξης περισσότερο από κάθε άλλη φορά.
Το κλίμα της Γης χειροτερεύει ραγδαία κάθε χρόνο με συνέπειες που δεν είναι δυνατό να προβλεφθούν και απειλεί ακόμη και την ύπαρξη του ανθρώπινου πολιτισμού. Η βιοποικιλότητα μειώνεται, η ερημοποίηση επεκτείνεται, γενετικά μεταλλαγμένοι οργανισμοί βγαίνουν από τα εργαστήρια των πολυεθνικών αυξάνοντας την εξάρτηση των παραγωγών και των καταναλωτών από αυτές, σπαταλιούνται οι πόροι του πλανήτη σε εξοπλισμούς και παραγωγή άχρηστων καταναλωτικών προϊόντων. Παρά την τεχνολογική εξέλιξη των μέσων επικοινωνίας, εντείνεται η ανθρώπινη μοναξιά και η ψυχική και πνευματική επικοινωνία βρίσκει όλο και περισσότερα εμπόδια. Έχουμε αφήσει το σύστημα «των ελεύθερων αγορών» να διαλύσει τα συστήματα κοινωνικής προστασίας, να εκμεταλλεύεται ακόμη περισσότερο την εργασία των ανθρώπων μέσα από την απειλή της ανεργίας, να μαντρώνει τους πολίτες σε τυποποιημένες μορφές απασχόλησης χωρίς ενδιαφέρον και απόδοση, για να μην αναφέρουμε τις σύγχρονες μορφές δουλείας με την παιδική εργασία στα εργοστάσια του «Τρίτου Κόσμου» και των εισαγόμενων γυναικείων κορμιών στη Δύση. Ο ρατσισμός, η ξενοφοβία, οι φυλετικές διακρίσεις και άλλες κοντόφθαλμες πολιτικές που «χαϊδεύουν» τα εξαρτημένα ανακλαστικά των καταπιεσμένων ανθρώπων αποκτούν ευρεία κοινωνική και πολιτική βάση, χάρη και στην ενίσχυσή τους από την εξουσία των ΜΜΕ, ενώ τείνουν να γίνουν και επίσημη κυβερνητική πολιτική της χώρας μας και άλλων χωρών της Ευρώπης.
Αυτά, η Φύση δεν τα αντέχει, η Κοινωνία δεν τα αντέχει. Πρέπει να αντιδράσουμε.
Οι βασικές περιβαλλοντικές απειλές
Σε παγκόσμιο επίπεδο, δάση και βιότοποι συρρικνώνονται, πολύτιμοι φυσικοί πόροι της γεωργίας, της αλιείας, της κτηνοτροφίας και του τουρισμού λεηλατούνται και εξανεμίζονται. Στις μεγάλες πόλεις συμβαδίζουν παράλληλα η ρύπανση, το κυκλοφοριακό χάος και οι πιέσεις στους λιγοστούς ελεύθερους χώρους και την περιαστική φύση.
Η παραγωγή ενέργειας από ορυκτά καύσιμα και το συνεπαγόμενο φαινόμενο θερμοκηπίου έχει ανατρέψει το κλίμα και αποτελεί άμεσο κίνδυνο για την ύπαρξη τον ανθρώπινο πολιτισμό. Τα κέρδη που συνδέονται με τον ενεργειακό εφοδιασμό του πλανήτη είναι ασύλληπτα και οι εταιρείες του κλάδου αυτού προσπαθούν να εμποδίσουν με κάθε τρόπο τις προσπάθειες των νέων αλλά και των περισσότερων πολιτών του κόσμου προς την μετάβαση σε μεθόδους βιώσιμης διαχείρισης της ενέργειας, σε ανανεώσιμες πηγές και ήπιες τεχνικές.
Έξω από τα αστικά κέντρα, η μείωση της βιοπικοιλότητας μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλες ανατροπές στο φυσικό περιβάλλον και κατά συνέπεια στη γεωργία και όλη την πρωτογενή παραγωγή. Αλλά και η ίδια η συμβατική γεωργία, αλιεία και κτηνοτροφία, εκτός από το γεγονός ότι συμβάλλουν σημαντικό στο φαινόμενο θερμοκηπίου, τείνουν να εξαντλήσουν τους πόρους της γης και το νερό και να μετατρέψουν τη γόνιμη επιφάνεια σε έρημο.
Σκεφτόμαστε μόνο τους εαυτούς μας και αδιαφορούμε για τις επόμενες γενιές.
Τέλος, είναι σαφές ότι η οικολογική κρίση δεν περιορίζεται πια στο περιβάλλον αλλά διαβρώνει τον κοινωνικό ιστό και τις προοπτικές της οικονομίας, δημιουργώ-ντας ένα συνολικότερο έλλειμμα βιωσιμότητας για τη χώρα μας, για την Ευρώπη, για όλο το Δυτικό Κόσμο. Ανησυχητική είναι η καθολική αποτυχία των σημερινών κοινοβουλευτικών κομμάτων να το αναγνωρίσουν και να ασχοληθούν σοβαρά με αυτό και ακόμη πιο ανησυχητικό η έλλειψη διάθεσης μεγάλης μερίδας των πολιτών να αγωνιστούν για την ανατροπή αυτού του καθεστώτος.
Οι βασικές κοινωνικές απειλές
Μπήκαμε ήδη στην τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα και η υποβάθμιση της ποιότητας ζωής και η αποσύνθεση της κοινωνικής αλληλεγγύης συνεχίζει να εξελίσσεται. Μένουμε σε ξεπερασμένα μοντέλα και τεχνικές, η ίδια η οικονομία εξακολουθεί να μετριέται με δείκτες που αδυνατούν να περιγράψουν τη μακροχρόνια βιωσιμότητα του μοντέλου, την ευτυχία, τη χαρά της ύπαρξης και δημιουργίας, την πραγματική ευημερία της κοινωνίας,
Η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών αποξενώνεται όλο και περισσότερο από τα κέντρα αποφάσεων, η δημοκρατία είναι πλέον τηλεοπτική και εικονική. Οι πολίτες εκπαιδεύονται να αποδέχονται εργασιακά πρότυπα που εξυπηρετούν τις μεγάλες εταιρείες, να ανταγωνίζονται τους συνανθρώπους τους με κάθε ανήθικο μέσο για να πετύχουν μια καλύτερη θέση στην ιεραρχία και στην μισθολογική κλίμακα, να αποδέχονται εξωτερικές πολιτικές που αντιστρατεύονται το ανθρώπινο δίκαιο επειδή από αυτές προκύπτουν «οφέλη για τη χώρα».
Στις μεγάλες πόλεις, η ρύπανση, ο θόρυβος, το κυκλοφοριακός χάος, η οικιστική πίεση, η τσιμεντοποίηση και η έλλειψη ελεύθερων χώρων πρασίνου διαβρώνουν τον κοινωνικό ιστό, δημιουργούν ανθρώπους χωρίς πνευματικές και συναισθηματικές προοπτικές, πολίτες αμέτοχους και αδιάφορους.
Η απάντηση της Πολιτικής Οικολογίας
Η πολιτική οικολογία είναι μια ολοκληρωμένη, σύγχρονη και αυτόνομη πολιτική αντίληψη που αποσκοπεί στην αξιοπρεπή και ποιοτική διαβίωση του ανθρώπου και την υγεία της φύσης, σήμερα και στο μέλλον. Αποτελεί αναγνώριση των μεγάλων κινδύνων που δημιουργούν για τον πλανήτη οι «ελεύθερες αγορές», όπου τα πάντα (ακόμη και ύπαρξη του ανθρώπινου γένους) θυσιάζονται στο βωμό του κέρδους, αλλά και της στασιμότητας και γραφειοκρατίας που φέρνουν τα συστήματα διακυβέρνησης που προτείνει η Αριστερά.
Αντιμετωπίζει τα φυσικά και κοινωνικά φαινόμενα ολιστικά, δηλαδή παρατηρεί και μετράει τα αρνητικά και θετικά από κάθε δραστηριότητα μέσα σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής της και για όλον τον πλανήτη. Για παράδειγμα, η χρήση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων στη συμβατική γεωργία αυξάνει μεν την παραγωγή για μερικές δεκαετίες, όμως καταστρέφει το έδαφος, αλλάζει το κλίμα, μειώνει τη βιοποικιλότητα, εξαντλεί τα υπόγεια νερά, επιδρά αρνητικά στην υγεία των ανθρώπων και τελικά καταστρέφει την ίδια την αγροτική παραγωγή για τις επόμενες γενιές και μάλιστα για περιοχές πολύ πιο εκτεταμένες σε σχέση με την περιοχή εφαρμογή της. Αυτά τα στοιχεία πρέπει να ληφθούν υπόψη, όταν αποφασίζουμε σε επίπεδο κράτους ποια μέθοδο παραγωγής θα ακολουθήσουμε. Το ίδιο με το λιγνίτη, είναι πολύ φθηνό εθνικό καύσιμο και βοήθησε στην ηλεκτροδότηση της Ελλάδας, αλλά η συνέχιση της χρήσης του συνεπάγεται ολέθριες επιπτώσεις στην υγεία του περιβάλλοντος και των ανθρώπων και συμβάλλει καθοριστικά στο φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής, οι επιπτώσεις της οποίας μόνο για την Ελλάδα υπολογίζονται στα 700 δις ευρώ μέχρι το τέλος του αιώνα. Φυσικά επηρεάζει την ατμόσφαιρα και το κλίμα ολόκληρου του πλανήτη. Είναι σαν να κλέβουμε το εισόδημα των επόμενων γενεών και μάλιστα όχι μόνο των Ελλήνων αλλά, στο ποσοστό που μας αναλογεί, των γενεών όλου του κόσμου. Δεν πρέπει να λάβουμε υπόψη, επομένως, με ποιο τρόπο θα παράγουμε την ηλεκτρική ενέργεια της Ελλάδας, ή αλλιώς μήπως είναι μακροπρόθεσμα συμφερότερο να την παράγουμε από ΑΠΕ, παρά το έστω κάπως υψηλότερο τωρινό κόστος παραγωγής ? Για να γίνει αυτό πρέπει να βάλουμε σε προτεραιότητα το συμφέρον συνολικά της κοινωνίας και το διαγενεακό δίκαιο και να ξεπεράσουμε τα μικρά και μεγάλα ειδικά συμφέροντα που συνειδητά αγνοούν αυτές τις παραμέτρους.
Σε μια πολύπλευρη περιβαλλοντική και κοινωνική κρίση, η οικολογία δεν μπορεί να αρκείται μόνο στον περιορισμό των συνεπειών της κρίσης ή απλώς στην υλοποίηση τεχνοκρατικών εθνικών ή ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Βασίζεται σε ορισμένες αρχές πέρα και πάνω από τις συνήθεις πρακτικές των άλλων κομμάτων : στη συνεργασία με συγγενείς κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις, στον αλληλοσεβασμό των απόψεων ομάδων που έχουν παρόμοιους στόχους, στην ανεκτικότητα του διαφορετικού, στην πολυπολιτιστμική κοινωνία χωρίς ρατσισμό – προκαταλήψεις και ξενοφοβία, στο διεθνισμό, στην ειρήνη με όλους τους λαούς του κόσμου και με τους γείτονές μας, στο σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων, στη δικαιοσύνη προς τις χώρες του Τρίτου Κόσμου, στην περιβαλλοντική και κλιματική ισορροπία του πλανήτη.
Η δικιά μας πρόταση είναι αυτοδιοικητική και συμμετοχική. Δεν θεωρεί ότι η έννοια της οργάνωσης συνοδεύεται υποχρεωτικά από την κάθετη ιεραρχία και την κυριαρχία μιας ελίτ. Επιδιώκει την άμεση δημοκρατία σε κάθε επίπεδο με συγκεκριμένα μέτρα, όπως οι συνελεύσεις γειτονιάς, τα δημοψηφίσματα, η εναλλαγή και η ανακλητότητα των όποιων αντιπροσώπων, η συμμετοχή όλων σε θέσεις που συνεπάγονται ευθύνες.
Η δικιά μας πρόταση είναι φεμινιστική. Απορρίπτει την πατριαρχική δομή της κοινωνίας και τις εξουσιαστικές σχέσεις ανάμεσα στα ζευγάρια και υπερασπίζεται τα δικαιώματα των γυναικών και την ελεύθερη έκφραση της σεξουαλικότητας.
Η δικιά μας πρόταση είναι αλληλέγγυα. Συμπαραστέκεται στα θύματα της κοινωνίας του πλούτου, της απληστίας και της αναλγησίας, όχι απλά με τη μορφή επιδομάτων επαιτείας αλλά με ουσιαστικές προσπάθειες για ανακατανομή του πλούτου σε διεθνές και εθνικό επίπεδο, με την υπεράσπιση του δικαιώματος όλων στην εκπαίδευση, την υγεία, την ασφάλεια, τη ζωή με αξιοπρέπεια.
Η δικιά μας πρόταση είναι αντικαταναλωτική. Αμφισβητεί τη βιομηχανοποίηση και
εμπορευματοποίηση της παραγωγής από ένα τεχνοκρατικό, συγκεντρωτικό, καταναλωτικό μοντέλο. Υπερασπίζεται το πνεύμα της εθελοντικής οικολογικής λιτότητας και σέβεται τη ζωή και τη φύση. Αντί για τη γνωστή λιτότητα στο εισόδημα των λαϊκών στρωμάτων, μπορούμε να προωθήσουμε λιτότητα στην κατανάλωση ενέργειας, στη ζήτηση για μεταφορές, στην κατασκευή και χρήση κτιρίων. Πάγια αιτήματα του οικολογικού κινήματος όπως η μακροβιότητα κατασκευών, μηχανημάτων και καταναλωτικών αγαθών, χρειάζεται να ξαναβρούν την κεντρική θέση που τους αξίζει.
Η δικιά μας πρόταση είναι αντιαυταρχική. Υπερασπίζεται τη δημοκρατία ενάντια στον αυταρχισμό, την αποκέντρωση ενάντια στη γραφειοκρατία, την αποδοχή της διαφοράς ενάντια στη ομογενοποίηση, την πολυδιάσταση ενάντια στην εξειδίκευση, την αυτόνομη προσωπικότητα ενάντια στην τυποποίηση, το συναίσθημα ενάντια στη σκοπιμότητα, την εναλλακτική τεχνολογία ενάντια στον τεχνοκρατισμό.
Η δικιά μας πρόταση είναι εναλλακτική. Αναζητά και προωθεί εναλλακτικούς, οικολογικούς τρόπους ζωής, παραγωγικών και κοινωνικών σχέσεων, που αντιπα-ραθέτουν τη συλλογικότητα στον ατομισμό, την αυτοδιαχείριση στον ετεροκαθορι-σμό, την προσωπική δημιουργία στην κυριαρχία του χρήματος, την ανιδιοτελή προσφορά στον κυνισμό και την ιδιοτέλεια. Η αναίρεση του ανθρωποβόρου ανταγωνισμού και της ανασφάλειας που αυτός συνεπάγεται για την συντριπτική πλειοψηφία της κοινωνίας, χρειάζεται κάποτε να αποκτήσει προτεραιότητα.
Οι Θέσεις μας ανά τομέα
Η πολιτική οικολογία φέρνει, από τη δεκαετία του 1980, μια νέα πολιτική θεώρηση που συνδέει την ανθρώπινη κοινωνία και την ευρωστία της με την ευρωστία της ίδιας της φύσης, κάτι που δεν έκαναν οι προηγούμενες θεωρίες της πολιτικής οικονομίας.
Οι ρίζες της πολιτικής οικολογίας βρίσκονται στην πρώτη πετρελαϊκή κρίση (1973) και στα αντιπυρηνικά-αντιπολεμικά κινήματα.
Τα κόμματα της πολιτικής οικολογίας σε όλο τον κόσμο επί 40 χρόνια διατυπώνουν θέσεις και ασκούν πολιτικές που σταδιακά και τμηματικά υιοθετούνται από όλες τις πολιτικές δυνάμεις σε όλα τα επίπεδα: τοπικό, εθνικό, διεθνές, παγκόσμιο.
Οι πολίτες σήμερα βιώνουν στην καθημερινότητά τους κατακτήσεις που σχετίζονται άμεσα με τα αρχικά πρωτοποριακά προγράμματα των πράσινων κομμάτων, όπως ποδηλατόδρομοι και σταθμοί ποδηλάτων, βιολογικά τρόφιμα και αγορές, μετακινήσεις με τρένο- μετρό- τράμ, πεζόδρομοι, νέες συλλογικές μορφές όπως η κοινωνική οικονομία, η περιβαλλοντική εκπαίδευση, η αποδοχή της διαφορετικότητας, τα έμφυλα δικαιώματα, η αύξηση των πάρκων και των χώρων πρασίνου.
Στη συνέχεια παρατίθενται περιληπτικά οι προγραμματικές θέσεις των Οικολόγων ΠΡΑΣΙΝΩΝ ανά τομέα. Αναλυτικά κείμενα θέσεων μπορεί να βρει κανείς στο κεντρικό site των ΟΠ (μη διαθέσιμο προσωρινά).
