Σύμφωνα με τους διεθνείς αλλά και ελληνικούς στατιστικούς δείκτες, τα άτομα που ζουν σε Κίνδυνο Φτώχειας ή Κοινωνικού Αποκλεισμού αφορούσαν το 31,8% του πληθυσμού της χώρας κατά το έτος 2018 και δεν γνωρίζουμε πόσο θα έχει αυξηθεί ο αριθμός τους μετά τα δύο τελευταία χρόνια της πανδημίας.
Οι κοινωνικές ομάδες που ενδεικτικά πλήττονται είναι οι άνεργοι και οι μακροχρόνια άνεργοι (43,3% του συνόλου) με τον αριθμό τους να φθάνει με βάση τα στοιχεία του ΟΑΕΔ για τον Δεκέμβριο του 2019 τα 500.049 άτομα σε σύνολο 1.064.526 ανέργων και με τη μεγαλύτερη πιθανότητα (70%) να μην επιστρέψουν ποτέ στην αγορά εργασίας. Οι νέοι κατέχουν το 24,7% του ποσοστού, γεγονός που φέρνει την Ελλάδα στην τελευταία θέση στις χώρες της Ε.Ε. αναφορικά με την επαγγελματική αξιοποίηση των νέων της (και χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι Έλληνες νέοι που έχουν μεταναστεύσει). Όμως η φτώχεια αγγίζει και τους εργαζόμενους με ένα μέρος τους να δηλώνουν ότι δεν μπορούν να διαχειριστούν τους λογαριασμούς τους εγκαίρως, Έτσι, το 39,6% των ελληνικών νοικοκυριών δεν μπορεί τελικά να αντιμετωπίσει τις δαπάνες για την συντήρηση της κατοικίας του. Φαίνεται λοιπόν ότι το φαινόμενο της φτώχειας ή του κινδύνου φτώχειας και αποκλεισμού να αφορά ευρύτατα κομμάτια της ελληνικής κοινωνίας και οι προβλέψεις για το μέλλον είναι δυσοίωνες.
Όσο αφορά τους άστεγους φαίνεται ότι είναι δύσκολο να γίνει γνωστός ο ακριβής αριθμός τους. Σύμφωνα με μια έρευνα που έκανε το 2013 το Πανεπιστήμιο Κρήτης καταγράφηκαν 2.360 άστεγοι, αλλά στη κατηγορία θα πρέπει να προσθέσουμε τους 15.436 στερούμενους κατοικίας (δηλ. όσους στεγάζονται σε προσωρινές δομές φιλοξενίας), όσους διαμένουν σε επισφαλή κατοικία (25.700) και όσους μένουν σε ακατάλληλη και ανεπαρκή κατοικία (93.820-514.000).
Εάν στην ήδη επιβαρυμένη κατάσταση προστεθεί η μείωση των εισοδημάτων που έφερε η πανδημία, η παράλληλη αύξηση των ενοικίων και οι πλειστηριασμοί από το 2021, τότε καταλήγουμε στην πρόβλεψη ότι χιλιάδες υπερχρεωμένοι Έλληνες θα χάσουν σύντομα την πρώτη κατοικία τους.
Για μας τους Οικολόγους ΠΡΑΣΙΝΟΥΣ το δικαίωμα στη στέγη είναι αναγκαία συνθήκη της ανάπτυξης της προσωπικότητας και αυτονομίας του ατόμου. Με βάση τις αρχές της οικολογίας για κοινωνική δικαιοσύνη, για δίκαιη κατανομή των κοινωνικών και φυσικών πόρων και προάσπιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και με γνώμονα τον στόχο του Παγκόσμιου Πράσινου Κινήματος για παντελή εκρίζωση της φτώχειας, θεωρούμε ότι η ύπαρξη αστέγων προκαλεί τα ανθρωπιστικά αισθήματα, τις αξίες του Δυτικού Πολιτισμού και του Κράτους δικαίου, γι’ αυτό ζητούμε:
- Να γίνει γνωστή η διάσταση του φαινομένου με την ενίσχυση της σχετικής έρευνας, , τη θέσπιση ενός Παρατηρητηρίου για τα θέματα κατοικίας και της δημιουργίας από αυτό μιας βάσης δεδομένων που θα παρακολουθεί το φαινόμενο και θα συντονίζει τους φορείς, ώστε έγκαιρα να διαπιστώνονται οι τάσεις και να διαμορφώνονται οι πολιτικές που θα προλαβαίνουν ακραίες καταστάσεις.
- Να διαμορφωθούν ξεχωριστές πολιτικές για τις διάφορες κατηγορίες του πληθυσμού που αντιμετωπίζουν προβλήματα φτώχειας, όπως οι μετανάστες, οι ασυνόδευτοι ανήλικοι, οι νεόπτωχοι της οικονομικής κρίσης και της πανδημίας, οι μακροχρόνια άνεργοι, οι ρομά, οι πρόσφυγες, οι αποφυλακισμένοι. Είναι αναγκαία μια μια πολιτισμική και ιδιαίτερα ευαίσθητη προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία κοινωνικών κατηγοριών όπως οι πρόσφυγες, μετανάστες και οι ρομά, πχ με τη δημιουργία ολοήμερων σχολείων με γεύματα, στην προετοιμασία των οποίων θα πρέπει να εντάσσεται και η οικογένεια μέσω συλλόγων γονέων.
- Να εξαλειφθεί παντελώς το φαινόμενο της αστεγίας με τη δημιουργία προσωρινών ξενώνων φιλοξενίας, ευέλικτων μορφών απασχόλησης προσαρμοσμένων στις ανάγκες και ιδιαιτερότητές τους, με τη προστασία της πρώτης κατοικίας με την ακύρωση των σχετικών πλειστηριασμών και με τον καθορισμό ενός ορίου κοινωνικά αποδεκτού επιπέδου διαβίωσης πέραν του οποίου θα αποδίδεται το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, χωρίς όρους και προϋποθέσεις.
- Να χρηματοδοτηθεί η οργάνωση του δημόσιου τομέα με τη δημιουργία ενός Εθνικού Μηχανισμού Συντονισμού Παρακολούθησης και Αξιολόγησης των Πολιτικών Κοινωνικής Ένταξης και Κοινωνικής Συνοχής, με τη τοποθέτηση των Κέντρων Κοινότητας των Δήμων στη καρδιά των παρεμβάσεων για ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, με την ενίσχυση του ρόλου των Περιφερειών στην καταπολέμηση της φτώχειας, με τη χρηματοδότηση, διαφάνεια και αξιολόγηση των πόρων που θα διατεθούν για το θέμα της φτώχειας και της έλλειψης στέγης και άντληση μεγάλου μέρους τους από το Ταμείο Ανάκαμψης (ΤΑΑ).
Εκτός από τα παραπάνω, στο πλαίσιο της Οικολογίας προτείνουμε :
- Μείωση της σπατάλης των τροφίμων και των πόρων μέσω πολιτικών σύνδεσης παραγωγής, κατανάλωσης, τοπικών αγορών, αδιάθετων πόρων (γαιών και κατοικιών) και εργασιακής ένταξης των ευπαθών κοινωνικών κατηγοριών.
- Νομοθέτηση κατά το γαλλικό νομικό πρότυπο της «Πανελλήνιας Τράπεζας Τροφίμων» με τρόφιμα που θα χορηγούνται σε δικαιούχους, ιδρύματα και ιδιώτες, των κοντολήξιμων προϊόντων των supermarkets, του χονδρεμπορίου και της εφοδιαστικής αλυσίδας τροφίμων.
- Αξιοποίηση δημοτικών και άλλων (ιδιωτικών, κρατικών, εκκλησιαστικών) σχολαζουσών γαιών για παραγωγή τροφής ή τη προστασία των δασών από επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας.
- Αξιοποίηση του κτιριακού αποθέματος των Δήμων, των αδιάθετων δημοσίων και ιδιωτικών κτηρίων και διαμερισμάτων με σκοπό να καλυφθούν οι ανάγκες στέγασης φτωχών συμπολιτών μας.
- Συνδυασμό μέτρων και πολιτικών ενεργειακής εξοικονόμησης για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας.
- Ενίσχυση της Κοινωνικής Οικονομίας και των κοινωνικών συνεταιρισμών ως απάντηση στην ανεργία και την απώλεια θέσεων εργασίας.
