ΤΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ & ΟΙ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΙ Η ΕΛΛΑΔΑ
Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου δεν έφερε το «Τέλος της Ιστορίας», όπως κάποιοι βιάστηκαν να πανηγυρίσουν αρχικά. Στα Βαλκάνια γράφτηκαν και πάλι νέες σελίδες με αίμα τη δεκαετία του 1990. Οι καταστροφικοί πόλεμοι της Γιουγκοσλαβίας και η διάλυσή της είχαν συνέπειες που άγγιξαν άμεσα και την Ελλάδα, ιδιαίτερα η διαμάχη με την «πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας» για το όνομα της νέας χώρας, που λύθηκε μόλις πριν λίγα χρόνια με τη Συμφωνία των Πρεσπών. Αυξήθηκαν επίσης τα εμπόδια στην αρχικά δυναμική επέκταση της ελληνικής επιχειρηματικότητας και του εμπορίου στην περιοχή, και εντάθηκαν οι ροές προσφύγων και ακόμη περισσότερο οικονομικών μεταναστών, ιδιαίτερα από Αλβανία και Βουλγαρία.
Η άσπονδη σύμμαχος Τουρκία συνέχισε την κατοχή της Βόρειας Κύπρου και τις τακτικές παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου και θαλάσσιου χώρου, αυξάνοντας μάλιστα τις εντάσεις υπό την όλο και αυταρχικότερη ηγεσία Ερντογάν. Πόλεμοι στην ευρύτερη περιοχή, από το μακρινό Αφγανιστάν και το Ιράκ μέχρι τις πιο κοντινές μας Συρία και Λιβύη δημιούργησαν νέα ρεύματα προσφύγων και αποσταθεροποίησαν την ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής. Η κλιματική κρίση με την λειψυδρία ή/και πλημμύρες και την διατροφική ανασφάλεια που μεταξύ άλλων προκαλεί χειροτέρεψαν την ήδη πολύ δύσκολη θέση ανθρώπων από φτωχές χώρες, από το Μπαγκλαντές και την Ινδία μέχρι τη Νιγηρία και τη Γκαμπόν, αυξάνοντας περαιτέρω τον αριθμό των οικονομικών μεταναστών.
Η Ευρώπη συνέχισε να προχωράει ένα βήμα μπρος κι ένα πίσω ή στα πλάγια, ψάχνοντας ακόμα να βρει το δρόμο της ανάμεσα στις παραδοσιακές μεγάλες δυνάμεις στο διεθνές προσκήνιο, με αρκετές εντάσεις και διαφωνίες στο εσωτερικό της, και με ένα μέλος λιγότερο μετά την αποχώρηση της Μεγάλης Βρετανίας. Η Ελλάδα αποτέλεσε για κάμποσα χρόνια το μαύρο πρόβατο της ΕΕ λόγω της υπερχρέωσής της και της ανάγκης υπαγωγής της σε μια σειρά ταπεινωτικών μνημονίων για την χορήγηση δανείων και τη διάσωσή της από τη χρεωκοπία. Μια προσπάθεια μεγαλύτερης συνοχής γύρω από την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία της νέας Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μετά τις ευρωεκλογές του 2019 είδαμε να κλυδωνίζεται από τα πρώτα της βήματα με την επέλαση του Κορωνοϊού και την επιστροφή στη λογική του «ο σώζων εαυτόν σωθήτω», στα αρχικά στάδια τουλάχιστον. Τελικά το συμφωνηθέν Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αναμένεται να δώσει μια ανάσα στην Ελλάδα και τα άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, αλλά η κρίση των τιμών ενέργειας λόγω γεωπολιτικών εντάσεων με τη Ρωσία φαίνεται να επιβραδύνει την πρόοδο προς ένα πράσινο μέλλον και να αυξάνει τις εντάσεις στην γειτονιά της ΕΕ και μάλιστα μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας γύρω από την Ουκρανία.
Στην υφήλιο δεν μπορεί παρά να επισημάνει κανείς τη θεαματική άνοδο της Κίνας, που εμμέσως πλην σαφώς απειλεί την πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ, ως η μεγαλύτερη οικονομική δύναμη αλλά συγχρόνως και πολιτική και πολιτισμική δύναμη. Ενώ οι πολιτικές και φυλετικές εντάσεις αυξάνονται στο εσωτερικό των ΗΠΑ, στο εξωτερικό οι συσχετισμοί αλλάζουν δυναμικά, με ανερχόμενες χώρες και δη τις γνωστές ως « BRICS » (πέραν της Κίνας και η Ρωσία, Βραζιλία, Ινδία και Νότια Αφρική) να διεκδικούν κεντρική θέση στη διαμόρφωση των διεθνών συνθηκών που ακόμα ευνοούν τη Δύση, να συμμετέχουν ενεργά στο Γκρουπ των 20 (G20) και να δημιουργούν δική τους αναπτυξιακή τράπεζα, συστήματα πληρωμών, εμβόλια, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, κλπ.
Με τα παραπάνω υπόψη, τα πιο άμεσα ζητούμενα από την ελληνική εξωτερική πολιτική είναι τα ακόλουθα:
- Εξασφάλιση της εδαφικής ακεραιότητας, της κυριαρχίας και των πλουτοπαραγωγικών πόρων της χώρας απέναντι στις Τουρκικές απειλές, και προς το σκοπό αυτό σύσφιγξη σχέσεων και σύναψη συμμαχιών με φιλικές χώρες από την Ευρωπαϊκή Ένωση και εκτός.
- Εξασφάλιση των συμφερόντων της χώρας και των Ελλήνων πολιτών στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου από τις συμφωνίες του Δουβλίνου μέχρι τους όρους για την εξυπηρέτηση του ελληνικού χρέους η χώρα φαίνεται να υπόκειται σε δυσμενείς όρους, αν και ωφελείται οικονομικά και στηρίζεται διεθνώς ως ένα βαθμό.
- Τοποθέτηση της χώρας στο περιφερειακό και ευρύτερο διεθνές προσκήνιο κατά τρόπο που να εγγυάται την ασφάλεια και τη σταθερότητα της άμεσης περιοχής της, να εξισορροπεί σχέσεις με τις ανταγωνιζόμενες μεγάλες δυνάμεις και να εδραιώνει τη βιώσιμη ευημερία και ανθεκτικότητα, με εξασφάλιση των παραγωγικών και εμπορικών της σχέσεων, του τουρισμού, του πολιτισμού.
- Συμμετοχή στην προώθησή των αρχών της πολιτικής οικολογίας στη διεθνή σκηνή και ενίσχυση πολυμερών προσπαθειών αντιμετώπισης παγκόσμιων απειλών, όπως η κλιματική αλλαγή, η πανδημία, οι αυξανόμενες ανισότητες, η πείνα και οι υπόλοιποι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ.
Άλλα συναφή προς την εξωτερική πολιτική θέματα, που όμως εμπίπτουν πρωταρχικά στη δικαιοδοσία άλλων Χαρτοφυλακίων, είναι η εθνική άμυνα, το μεταναστευτικό, οι οικονομικές/εμπορικές σχέσεις, η κλιματική δράση, ο τουρισμός και ο πολιτισμός.
ΤΟ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ / ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΠΡΑΣΙΝΗΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
Τί καινούριο φέρνει η πολιτική οικολογία στην εξωτερική πολιτική; Διαπνεόμαστε από τις αρχές της μη βίας και της ειρηνικής επίλυσης διαφορών, το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας του ατόμου, την αλληλεγγύη, την εξωστρέφεια και τη συνεργασία για την αντιμετώπιση απειλών που δεν γνωρίζουν σύνορα, όπως η κλιματική αλλαγή και οι πανδημίες. Χρησιμοποιούμε όλα τα μέσα της σύγχρονης διπλωματίας για την εξασφάλιση καλών και αμοιβαία επωφελών διμερών και πολυμερών σχέσεων, καθώς και συνεργασιών στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και διεθνών οργανισμών των οποίων η χώρα είναι μέλος, ιδιαίτερα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ
Οι θέσεις μας, όπως προκύπτουν από τις παραπάνω αρχές, για επιμέρους ζητήματα εξωτερικής πολιτικής συνοψίζονται στα εξής
Ελληνο-Τουρκικά
Οι διμερείς μας σχέση πρέπει να καθορίζονται από το διεθνές δίκαιο, τις διεθνείς συνθήκες και τις αποφάσεις του ΟΗΕ. Αυτό σημαίνει κυρίως :
- Σταθερή αντίκρουση παράνομων διεκδικήσεων και προκλήσεων της Τουρκικής Κυβέρνησης. Συμφωνημένη προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, υπό προϋποθέσεις και με συγκεκριμένη ατζέντα για τα θέματα που όντως χρειάζονται διευκρίνιση, βασικά την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας.
- Δεν έχουμε τίποτα να χωρίσουμε με τον Τουρκικό Λαό και αντίθετα, θέλουμε να ενισχυθούν οι πολιτιστικές και οικονομικές σχέσεις, οι τελευταίες βέβαια εφόσον δεν παραβιάζουν Ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Τουρκικής Κυβέρνησης.
- Καλή πράσινη γειτονία, όχι εξορύξεις υδρογονανθράκων στο Αιγαίο και γενικότερα στη Μεσόγειο. Σύσφιγξη των σχέσεων με τους Τούρκους πράσινους.
Κυπριακό
Καταδικάζουμε την τουρκική εισβολή, τη διχοτόμηση και συνεχιζόμενη κατοχή μέρους της Κύπρου. Στηρίζουμε την ασφάλεια και ευημερία της Κυπριακής Δημοκρατίας ως αδελφό κράτος και πλήρες μέλος της ΕΕ και υποστηρίζουμε λύση του προβλήματος στα πλαίσια των αποφάσεων του ΟΗΕ.
Καλλιεργούμε και κατοχυρώνουμε στρατηγικές συμμαχίες με τα υπόλοιπα κράτη που αντικρούουν την τουρκική επεκτατικότητα στην περιοχή της Ν.Α. Μεσογείου.
Σχέσεις με την Ευρωπαϊκή οικογένεια / ΕΕ
Η γενική ευρωπαϊκή πολιτική των Οικολόγων ΠΡΑΣΙΝΩΝ είναι η εξής : τασσόμαστε υπέρ της εμβάθυνσης του ευρωπαϊκού οικοδομήματος με τελικό στόχο την Πολιτική Ένωση της Ευρώπης ΕΦΟΣΟΝ υπάρξει έμπρακτη στροφή των Ευρωπαίων ηγετών και Θεσμών σε μείζονα ζητήματα που αφορούν την Ελλάδα, τους Έλληνες και τους Ευρωπαίους πολίτες. Μια άνευ όρων ομοσπονδοποίηση της Ευρώπης θα σήμαινε απλά «καντονοποίηση», όπου ο Ευρωπαϊκός Νότος και ειδικά η Ελλάδα θα αποτελούν τα πιο φτωχά «Καντόνια».
- Πρέπει να τεθούν όρια στην απόκλιση του επιπέδου ευημερίας μεταξύ πλούσιων και φτωχών χωρών της ΕΕ, αλλά και των ανισοτήτων στο εσωτερικό της κάθε χώρας, και να υπάρξει εγγύηση του κατώτερου ανεκτού επίπεδου διαβίωσης για όλους τους ευρωπαίους πολίτες.
- Πρέπει να συμφωνηθεί η περιβαλλοντική ολοκλήρωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
- Πρέπει να συμφωνηθούν δείκτες ανάπτυξης και ευημερίας πέραν του ΑΕΠ και να αποτελούν αυτοί τον οδηγό για επενδύσεις και τη διαχείριση της οικονομίας, εξασφαλίζοντας τα προαναφερθέντα.
- Πρέπει να συμφωνηθεί κοινή Ευρωπαϊκή Εξωτερική Πολιτική και Άμυνα με σαφείς όρους, συμμαχίες και στρατηγικές συμφωνίες με τρίτες χώρες.
Η Ελλάδα, στο δρόμο προς την Ευρωπαϊκή Ολοκλήρωση, επιπλέον επιδιώκει:
- Δημιουργία Ευρωπαϊκού στρατού για αμυντικούς σκοπούς που θα υπερασπίζεται και τα σύνορα της Ελλάδας, και υπενθύμιση στους Ευρωπαίους εταίρους των σχετικών υποχρεώσεών τους που απορρέουν από τις Συνθήκες της ΕΕ.
- Ενίσχυση της χώρας μας μέσω ευρωπαϊκών κονδυλίων για στήριξη της τοπικής κοινωνικής οικονομίας, ανθεκτικότητας και προσαρμοστικότητας στην κλιματική αλλαγή και άλλες προκλήσεις.
- Ενεργό συμμετοχή με προτάσεις και πρωτοβουλίες στη διαμόρφωση Ευρωπαϊκών πολιτικών για θέματα που αφορούν άμεσα την Ελλάδα, όπως η μετανάστευση, η γειτονία στη Νοτιοανατολική Ευρώπη και τη Μεσόγειο, κλπ.
- Σε ότι αφορά τα Νότια και Δυτικά Βαλκάνια, υποστηρίζουμε την ένταξη στην ΕΕ των χωρών που δεν είναι ήδη μέλη, ενώ παράλληλα εμμένουμε στην υιοθέτηση από αυτές του κοινοτικού κεκτημένου στη νομοθεσία και την πρακτική τους.
- Πέραν των γεω-στρατηγικών θεμάτων υψηλής πολιτικής, η ελληνική διπλωματία θα πρέπει να έχει ενεργή συμμετοχή στους Ευρωπαϊκούς Θεσμούς με έμφαση στους τομείς άμεσου ενδιαφέροντος για την ελληνική οικονομία και κοινωνία, όπως:
- Γεωργία-Αλιεία-Είδη διατροφής
- Τουρισμός-Βιοποικιλότητα- Υγεία
- Πολιτισμική Διπλωματία, εξωστρέφεια
- Ναυτιλία και ελληνικά ναυπηγεία
- Εκπαίδευση / Παιδεία
- Μικρομεσαίες επιχειρήσεις
Πράσινη πολιτική καλής γειτονίας
Η καλλιέργεια σχέσεων καλής γειτονίας με όλες τις όμορες χώρες εντός και εκτός ΕΕ, με διασύνδεση των οικονομιών σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, αποτελεί βασικό άξονα της εξωτερικής πολιτικής των Οικολόγων ΠΡΑΣΙΝΩΝ. Η ειρηνική επίλυση διαφορών, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και ο τερματισμός των εξορύξεων υδρογονανθράκων στη Μεσόγειο και τη Ν.Α. Ευρώπη, είναι θέματα αρχής για εμάς. Προωθούμε:
- Ένα Μεσογειακό Moratorium στις εξορύξεις υδρογονανθράκων.
- Την από κοινού ανακήρυξη θαλάσσιων και χερσαίων προστατευόμενων φυσικών περιοχών που τις μοιράζονται περισσότερες από μια χώρες.
- Συνεργασίες σε τοπικό, εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο που δίνουν απόλυτη προτεραιότητα στους τομείς των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και ήπιων / πράσινων τεχνολογιών και βάζουν τέλος στην χρήση ορυκτών καυσίμων. («Νέα ενεργειακή διπλωματία»)
Διμερείς και πολυμερείς συμμαχίες
Επιδιώκουμε σταθερές συνεργασίες στη βάση κοινών συμφερόντων και προοπτικών με:
- Πράσινους σε όλες τις χώρες της ΕΕ
- Χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου, λόγω των πολλών κοινών προσεγγίσεων και προκλήσεων
- Άλλες χώρες της ΕΕ με παρόμοια συμφέροντα και ανησυχίες κατά θέμα / περίπτωση
- Διαβαλκανική συνεργασία στο πλαίσιο της ΕΕ
- Μεσογειακή συνεργασία στο πλαίσιο της ΕΕ
Ιδιαίτερα χρήσιμες κρίνονται οι διμερείς σχέσεις με σημαντικές δυνάμεις, Ευρωπαϊκές και μη (“Global Greece”) και η οικονομική (και όχι μόνο) διπλωματία με μεγάλες χώρες και αγορές:
- Γαλλία και Γερμανία εντός της ΕΕ, αλλά και ΗΠΑ, Βρετανία εκτός
- Συνεργασία με την Λ.Δ. Κίνας, παλιοί πολιτισμοί, σύγχρονο εμπόριο, η Ελλάδα μέσω της Κίνας μπορεί να αποτελέσει γέφυρα των χωρών της Ασίας και του Ειρηνικού με την Ευρώπη.
- Συνεργασία με Ρωσία, και οικονομικοί και πολιτισμικοί δεσμοί, γέφυρα με ΕΕ και μέσω αυτής με τα κράτη της Κοινοπολιτείας Ανεξαρτήτων Κρατών και την Ευρασιατική Οικονομική Ένωση.
- Ιδιαίτερες σχέσεις με χώρες μεγάλης ελληνικής διασποράς εκτός ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων ΗΠΑ, Καναδά, Αυστραλίας, Νότιας Αφρικής
Πρωτοβουλίες στα πλαίσια του ΟΗΕ
Πέραν της υποστήριξης των λεγόμενων «εθνικών θεμάτων», είναι πλέον επιβεβλημένη η ενεργή παρουσία της χώρας με την ανάληψη ιδίων ή από κοινού πρωτοβουλιών στα πλαίσια του ΟΗΕ και των εξειδικευμένων οργανώσεών του. Στις άμεσες προτεραιότητές μας περιλαμβάνονται:
- Στόχοι Bιώσιμης Aνάπτυξης (ΣΒΑ / SDGs) ως κοινό πλαίσιο για συνεργασία και προώθηση καλών πρακτικών με όλες τις ηπείρους και ιδιαίτερα με χώρες με κοινά στοιχεία με την Ελλάδα, όπως νησιωτικές περιοχές.
- Υποστήριξη σε μέτρα σταδιακού αφοπλισμού σε παγκόσμιο και τοπικό επίπεδο, εφόσον οι κινήσεις είναι αμοιβαίες και δεν εξασθενεί η ασφάλεια της Ελλάδας και της Ευρώπης.
- Αλληλεγγύη προς πληθυσμούς και άτομα των οποίων η ζωή, η ελευθερία και άλλα βασικά δικαιώματα απειλούνται, για λόγους πολιτικούς, περιβαλλοντικούς, οικονομικούς.
Οι Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ για την Ειρήνη
- Για την διένεξη Ισραηλινών και Παλαιστινίων, στηρίζουμε τη διεθνώς προωθούμενη λύση των δύο κρατών, Ισραήλ και Παλαιστίνης, που συνυπάρχουν και συνεργάζονται αρμονικά, με πλήρη αποκατάσταση των ατομικών και συλλογικών δικαιωμάτων των Παλαιστινίων.
- Στην Συρία, μια βιώσιμη ειρήνη απαιτεί αποκατάσταση των σχέσεων της κυβέρνησης Άσαντ – αντιπολίτευσης – Κούρδων όσο και την απεμπλοκή ξένων δυνάμεων που δημιουργούν προβλήματα στην ειρηνευτική διαδικασία, μεταξύ αυτών και της Τουρκίας.
Οι Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ για το Ναγκόρνο Καραμπάχ
Οι Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ζητάμε την επιστροφή στην Αρμενία των εδαφών του Ναγκόρνο Καραμπάχ που πρόσφατα καταλήφθηκαν από το Αζερμπαϊτζάν και επίσης την υιοθέτηση σαφούς οδικού χάρτη για την επιστροφή των ξεριζωμένων Αρμενίων στις εστίες τους, όπου άλλωστε κατοικούσαν ιστορικά και μέχρι πρόσφατα και στον θύλακα.
Ζητάμε επίσης από την Διεθνή Κοινότητα, την έμπρακτη καταδίκη της Τουρκίας, η οποία εφοδίαζε τους Αζέρους με πολεμικό υλικό, εκπαιδευτές καθώς και “παραστρατιωτικούς” και η οποία συμπεριφέρεται ως Οθωμανική Αυτοκρατορία στα όμορα κράτη αποτελώντας μόνιμο παράγοντα αποσταθεροποίησης στην περιοχή.
