Η λέξη Πολιτισμός εμφανίστηκε τον 18ο αιώνα και εδραιώθηκε κατά τα χρόνια της Νεωτερικότητας. Η ευρεία της χρήση όμως, που σχετίζεται με την στενή της σχέση με τα κοινωνικοπολιτικά φαινόμενα και τις αντιλήψεις της κάθε εποχής, της έδωσε τόσες πολλές και διαφορετικές σημασίες ώστε οι διαφωνίες σχετικά με τον ορισμό της είναι τόσο συχνές όσο και η χρήση της.
Για τους Οικολόγους ΠΡΑΣΙΝΟΥΣ πολιτισμός είναι η πολιτιστική κληρονομιά αλλά και σύγχρονη δημιουργία, είναι η παράδοση αλλά και η καινοτομία, είναι η «Υψηλή Τέχνη» αλλά και η δημοφιλέστερες μορφές της, είναι η παιδεία, οι αξίες, οι ιδέες και τα ήθη της κοινωνίας. Είναι οι καθημερινές μας συνήθειες, ο τρόπος παραγωγής και κατανάλωσης και η στάση μας απέναντι στο περιβάλλον και σε κάθε τι διαφορετικό.
Κατά την σημερινή συγκυρία, στις χρόνιες παθογένειες της πολιτιστικής ανάπτυξης που χαρακτηρίζουν την χώρα μας, όπως αυτή της έλλειψης προσωπικού των υπηρεσιών του υπουργείου, των επιχορηγήσεων ημετέρων και η ανισομερής πολιτιστική ανάπτυξη που δίνει έμφαση μόνο στους δημοφιλέστερους πολιτιστικούς χώρους, ήρθαν να προστεθούν οι επιπτώσεις τόσο της οικονομικής όσο και της υγειονομικής κρίσης, με περαιτέρω περιορισμό των κρατικών επιχορηγήσεων αλλά και των περιορισμό των ιδιωτικών επενδύσεων, με αποτέλεσμα για ένα μεγάλο χρονικό οι πολιτιστικές επιχειρήσεις να παραμείνουν κλειστές.
Ταυτόχρονα οι πιστοληπτικοί οργανισμοί αρνούνται να χρηματοδοτήσουν επενδύσεις υψηλού ρίσκου, όπως χαρακτηρίζονται οι επενδύσεις στον πολιτιστικό τομέα.
Πολλοί καλλιτέχνες έχουν αναγκαστεί να αφήσουν την τέχνη τους για να εξασφαλίσουν τα προς το ζην. Το νομικό πλαίσιο για τις χορηγίες έχει γίνει λιγότερο ελκυστικό για τους χορηγούς. Δημιουργοί και καλλιτέχνες αδυνατούν να διασφαλίσουν τα πνευματικά και τα συγγενικά τους δικαιώματα στο φυσικό και το ψηφιακό περιβάλλον, ενώ στην συντριπτική τους πλειοψηφία εργάζονται υπό το καθεστώς «ευέλικτων» εργασιακών σχέσεων.
Σε ότι αφορά την διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς, με λύπη παρατηρούμε ότι η σημερινή κυβέρνηση σε αντίθεση με τις σύγχρονες επιστημονικές προσεγγίσεις για την πολιτιστική διαχείριση, αγνοεί επιδεικτικά την άποψη των τοπικών κοινωνιών και των ομάδων ενδιαφέροντος κατά την λήψη σημαντικών αποφάσεων σχετικά την διαχείριση χώρων και ευρημάτων όπως αυτών της Ακρόπολης και των Βυζαντινών ευρημάτων του Μετρό της Θεσσαλονίκης.
Επιπλέον παρά το γεγονός ότι σύμφωνα με κορυφαίους παγκόσμιους οργανισμούς όπως η UNESCO και ο ΟΟΣΑ, ο πολιτισμός αποτελεί τον τέταρτο πυλώνα της βιώσιμης ανάπτυξης, τα κρατικά μουσεία στην χώρα μας, παραμένουν υπό-στελεχωμένα, χωρίς δικές τους διοικήσεις και δικά τους οργανογράμματα. Αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στον έντονο ανταγωνισμό της βιομηχανίας αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου καθώς και στην ολοένα αυξανόμενη χρήση των νέων τεχνολογιών. Για τους Οικολόγους ΠΡΑΣΙΝΟΥΣ οι επενδύσεις στον πολιτισμό δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως πολυτέλεια λόγω της οικονομικής κρίσης αλλά ως αναγκαία επιλογή για την επιστροφή στην ανάπτυξη. Ορθολογική διοίκηση, συμμετοχικότητα, εποπτεία και αποτελεσματικός συντονισμός είναι υποχρέωση μας.
Η προστασία και η αξιακή ανάδειξη των πολύπλευρων διαστάσεων του πολιτισμού, των πολιτισμών και του πολιτισμού μας, βάσει των σχετικών ευρωπαϊκών και διεθνών συμβάσεων, αποτελεί στόχο μείζονος σημασίας, ίδια στη εποχή των μεγάλων αξιακών ανακατατάξεων, όπου τα πολιτιστικά αγαθά κινδυνεύουν όσο τα ανθρώπινα δικαιώματα και το φυσικό περιβάλλον.
Στο πλαίσιο αυτό, οι Οικολόγοι ΠΡΑΣΙΝΟΙ για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας, προτείνουμε:
- Την ενίσχυση των καλλιτεχνών και των δημιουργών να συνεχίσουν απρόσκοπτα την καλλιτεχνική τους δημιουργία σε περιόδους οικονομικής και υγειονομικής κρίσης.
- Λήψη μέτρων που αποσκοπούν στην διασφάλιση της επιβίωσης πολιτιστικών οργανισμών που αντιμετωπίζουν έλλειψη ρευστότητας ή ταμειακών ροών.
- Πολιτικές ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας των πολιτιστικών οργανισμών (κρατικών ή μη) τα οποία θα αποσκοπούν να τους βοηθήσουν να προετοιμαστούν για τις συνθήκες της νέας πραγματικότητας.
Για τη διαχείριση της υλικής και άυλης πολιτιστικής μας κληρονομιάς προτείνουμε:
- Την συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών και των ομάδων ενδιαφέροντος στην λήψη αποφάσεων που αφορούν την διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς.
- Την ισόρροπη πολιτιστική ανάπτυξη με την χρήση καινοτόμων εργαλείων και χρηματοδοτικών προγραμμάτων για την προστασία και την ανάδειξη μη δημοφιλών, ως τώρα, χώρων πολιτιστικής κληρονομιάς καθώς και την συστηματική διοργάνωση πολιτιστικών γεγονότων σε πολιτιστικά μειονεκτικές περιοχές.
- Την καθιέρωση διαφανών αντικειμενικών κριτηρίων για την κρατική επιχορήγηση πολιτιστικών δραστηριοτήτων.
- Την ενίσχυση των αρχαιολογικών υπηρεσιών στο πλαίσιο της αποτελεσματικής προστασίας, ανάδειξης και αξιοποίησης της μνημειακής κληρονομιάς σε περιόδους κρίσης.
- Το αυτοδιοίκητο και την απαραίτητη στελέχωση όλων των μουσειακών ιδρυμάτων, ώστε με εξιδεικευμένο προσωπικό και την χρήση πρακτικών μάρκετινγκ από τις κρατικές επιχορηγήσεις να περάσουμε στις κρατικές επενδύσεις για τον πολιτισμό.
- Την αξιοποίηση της αναπτυξιακής διάστασης της πολιτιστικής κληρονομιάς όχι μόνο σε οικονομικό αλλά και σε εκπαιδευτικό και κοινωνικό επίπεδο.
- Την ενίσχυση πολιτιστικών δράσεων και πρωτοβουλιών που αναφέρονται σε περιβαλλοντικούς προβληματισμούς.
- Την ενίσχυση πολιτιστικών δράσεων που προάγουν την κοινωνική δικαιοσύνη και την κοινωνική συνοχή με στόχο μια κοινωνία δημοκρατική και δίκαιη με σεβασμό στα θεμελιώδη δικαιώματα και την πολιτισμική πολυμορφία που καταπολεμά τις διακρίσεις.
- Την επιστροφή των αρχαίων ευρημάτων στους τόπους τους στην βάση της πρόσφατης απόφασης της 22ης Συνόδου της Διακυβερνητικής Επιτροπής της UNESCO.
- Την φροντίδα και την αξιοποίηση του πολιτισμικού μας αποθέματος για την ποιοτικότερη διαφοροποίηση του εγχώριου τουριστικού προϊόντος.
- Την οικονομική στήριξη της πολυκεντρικότητας των πολιτιστικών «τοπίων» ως εργαλείων αποκέντρωσης και ενίσχυσης της τοπικότητας.
Για την ενίσχυση της σύγχρονης καλλιτεχνικής παραγωγής προτείνουμε:
- Τη διασφάλιση των πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων στο φυσικό και στο ψηφιακό περιβάλλον.
- Τις δημόσιες αγορές έργων τέχνης με διαφανείς διαδικασίες.
- Την χρηματοδότηση για την μετάφραση λογοτεχνικών έργων.
- Την στήριξη της κινητικότητας των καλλιτεχνών.
- Την στήριξη θεατρικών, κινηματογραφικών και χορευτικών παραγωγών με την αύξηση της δωρεάν παροχής εισιτηρίων σε εργαζόμενους και ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες.
- Την κατάρτιση για την αναβίωση παραδοσιακών επαγγελμάτων, τεχνών και χειροτεχνιών.
- Την έμπρακτη στήριξη της πολιτιστικής κοινωνικής οικονομίας.
- Την θέσπιση οικονομικών βραβείων.
Για τη διασφάλιση της συνταγματικά κατοχυρωμένης Αρχής της Ίσης Πρόσβασης και Συμμετοχής στην Πολιτιστική Ζωή προτείνουμε:
- Την ενσωμάτωση της πολιτιστικής διάστασης σε όλα τα στάδια της εκπαίδευσης μέσω της διδασκαλίας εικαστικών τεχνών ποίησης, θεάτρου, χορού, μουσικής, φωτογραφίας και, κύρια, της ιστορίας της τέχνης.
- Την ενίσχυση με σύγχρονες μορφές τέχνης και περαιτέρω εξειδίκευση των υφιστάμενων εκπαιδευτικών δομών ειδικού προσανατολισμού, όπως τα μουσικά και καλλιτεχνικά γυμνάσια και λύκεια.
- Την υιοθέτηση του πολυπολιτισμικού «διαλόγου» ως βάση συνεννόησης διαφορετικών πνευματικών και θρησκευτικών επιλογών.
- Την ενίσχυση προγραμμάτων που καταπολεμούν τις διακρίσεις και ενθαρρύνουν την πολιτιστική έκφραση ομάδων όπως οι μετανάστες, οι Ρομά και οι μειονότητες.
- Την υπό προϋποθέσεις δωρεάν πρόσβαση σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους.
- Υποδομές πρόσβασης για ανθρώπους με φυσικά μειονεκτήματα.
Για την προώθηση της Ελληνικής Πολιτιστικής Ταυτότητας και της Διεθνούς Πολιτιστικής Συνεργασίας προτείνουμε:
- Την ενίσχυση των υπαρχόντων δομών ή/και δημιουργία θεσμών προώθησης της ελληνικής πνευματικής/καλλιτεχνικής δημιουργίας σε τόπους διεθνών πολιτιστικών συναντήσεων και ανταλλαγών.
- Την ενίσχυση και ανάδειξη της εκφραστικής και γλωσσικής πολυμορφίας ως στοιχείο πολιτισμικό με δυνατότητες μελέτης, αξιολόγησης, καταχώρησης, παρουσίασης εντός και εκτός των συνόρων.
- Συνεργασία και συντονισμός με κέντρα πολιτιστικής δράσης σε κέντρα του εξωτερικού όπου συνολικά 1 εκ Έλληνες έχουν μεταναστεύσει λόγω της οικονομικής κρίσης του 2008.
- Την ανάδειξη του ελληνικού πολιτισμού, με τη μοναδική του ιδιότητα να συνδέει την αρχαία κληρονομιά με το σημερινό πολιτιστικό γίγνεσθαι της Ευρώπης σαν συγκριτικό πλεονέκτημα της Ελλάδας, που μπορεί να αποτελέσει πόλο βιώσιμης ευημερίας με οικονομικές παραμέτρους και ενίσχυσης της πολιτιστικής διπλωματίας.
