Διαδικτυακή εκδήλωση Οικολογίας -Πράσινη Λύσης:
“Πλατεία Ελευθερίας Χώρος Πρασίνου – Πάρκο Μνήμης τώρα!”
Ο επικεφαλής της παράταξης Οικολογία – Πράσινη Λύση, Φίλιππος Γκανούλης, άνοιξε την ψηφιακή εκδήλωση τονίζοντας:
Σας καλωσορίζουμε, ως παράταξη Οικολογία – Πράσινη Λύση, στην αποψινή διαδικτυακή εκδήλωση. Το Πράσινο στις πόλεις για εμάς είναι ένα ζήτημα στη Θεσσαλονίκη που μας πονάει πάρα πολύ. Η Θεσσαλονίκη έχει μείνει πάρα πολύ πίσω σε ευρωπαϊκό επίπεδο σε ότι αφορά το ποσοστό πρασίνου ανά κάτοικο. Εδώ, τα τελευταία χρόνια, έχουμε ακόμα ένα πισωγύρισμα με την απόφαση η ΔΕΘ να μην γίνει Μητροπολιτικό πάρκο. Το επιπλέον χτύπημα σε αυτήν την κατάσταση είναι πως η πλατεία Ελευθερίας όχι μόνο δεν μετατρέπεται σε πλατεία αλλά η σημερινή Διοίκηση ακυρώνει ένα έργο που είχε δρομολογηθεί και μάλιστα είχε βρεθεί χρηματοδότηση τα τελευταία χρόνια. Η δικαιολογία αυτής της ενέργειας ευνοεί την μετακίνηση με ΙΧ, κάτι που θεωρούμε πως δεν θα έπρεπε να είναι στις προτεραιότητες της Διοίκησης. Ακύρωσε ένα τέτοιο σημαντικό έργο σε ότι αφορά την μνήμη της πόλης αλλά και σε ότι αφορά το πράσινο.
Στη συνέχεια η Περιφερειακή Σύμβουλος της παράταξης και μέλος των Οικολόγων Πρασίνων κ. Αβραμίδου Λίζα, συντονίστρια της ψηφιακής αυτής εκδήλωσης, αφού ευχαρίστησε και παρουσίασε τους εκλεκτούς ομιλητές έκανε μία σύντομη ιστορική αναδρομή του πάρκου Ελευθερίας:
Το τελευταίο διάστημα της τουρκοκρατίας ο χώρος αυτός ήταν μία διευρυμένη οδός, η οποία ήταν η καρδιά της πόλης, με καταστήματα και ξενοδοχεία. Από το 1909 είχε ονομαστεί Πλατεία Ελευθερίας γιατί εκεί είχε συγκεντρωθεί ο κόσμος για να πανηγυρίσει την επανάσταση των Νεότουρκων.
Το 1917 υπήρξε η σκέψη για ανέγερση κτιρίου που θα στέγαζε ταχυδρομείο, τηλεφωνείο και τηλεγραφείο. Οι εργασίες διακόπηκαν εξαιτίας τεχνικών λόγων.
Στις 11 Ιουλίου 1942 9000 Εβραίοι που μαζεύτηκαν στην πλατεία για υποτιθέμενη καταγραφή κακοποιήθηκαν, εξευτελίστηκαν και υπέστησαν απάνθρωπη μεταχείριση.
Την δεκαετία του 1960 περιήλθε στην ιδιοκτησία του Δήμου Θεσσαλονίκης και μετατράπηκε σε χώρο στάθμευσης και αφετηρίας λεωφορείων. Ο χώρος ήταν χαρακτηρισμένος ως χώρος πράσινου.
Το 2012 επί δημαρχίας Μπουτάρη αποφασίστηκε να μετατρέψουν την Πλατεία από χώρο στάθμευσης σε χώρο μνήμης.
Το 2018 στο δημόσιο ανοιχτό διαγωνισμό που προκήρυξε ο Δήμος για τη Βιοκλιματική Αναβάθμιση της Πλατείας νικήτρια αναδείχτηκε η πρόταση των αρχιτεκτόνων Χαραλαμπίδη και Χατζηγιαννόπουλου. Τον Απρίλιο του 2019 ξεκίνησαν οι εργασίες για την ανάπλαση της πλατείας.
Μετά τις εκλογές του 2019 με δήμαρχο τον κύριο Ζέρβα ο εργολάβος δήλωσε αδυναμία να προχωρήσει το έργο, το οποίο είχε εξασφαλισμένη χρηματοδότηση από το Πράσινο Ταμείο. Ακολούθησε μετά η εξαγγελία του κ. Ζέρβα για δημιουργία υπόγειου παρκινγκ και πλατείας. Στις 23 Δεκεμβρίου του 2021 ανακοινώνεται η επαναχρησιμοποίηση της πλατείας ως χώρος στάθμευσης ΙΧ ενταγμένο στο σύστημα δημοτικής στάθμευσης έναντι αντιτίμου. Όπως καταλαβαίνεται φτάσαμε στο σήμερα σε αυτήν την πολύ δυσάρεστη θέση όπου ένα έργο μνήμης και πράσινου όχι μόνο να σταματήσει αλλά και να επανέλθει στην ίδια ακριβώς κατάσταση όπως ήταν πριν από μια δεκαετία.
Σήμερα θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε στα εξής εύλογα ερωτήματα:
-Ποιος είναι ο στόχος της τεράστιας καθυστέρησης της διαμόρφωσης του πάρκου;
-Ποιες σκοπιμότητες εξυπηρετεί αυτή η καθυστέρηση;
-Γιατί εδώ και 2,5 χρόνια που το έργο είναι σε κατάσταση αναμονής δεν έχει ολοκληρωθεί η μελέτη για τη δυνατότητα κατασκευής υπόγειου πάρκινγκ;
Στη συνέχεια ο λόγος δόθηκε στην κ. Μαρία Καβάλα, Ιστορικός & επίκουρη καθηγήτρια του τμήματος Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, η οποία αφού ευχαρίστησε όλους τους παράγοντες που βοήθησαν να πραγματοποιηθεί η εκδήλωση και προσωπικά το μέλος μας Αργύρη Γκινούδη που είχε την ιδέα της εκδήλωσης, κατέθεσε την ιστορική μνήμη του χώρου της πλατείας και είπε τα εξής:
Η συγκρότηση του αστικού περιβάλλοντος συνδέεται άμεσα με κάθε μορφή μνήμης: πολιτισμική, επικοινωνιακή, ιδιωτική, δημόσια, συλλογική ή ατομική, θεσμική ή ανεπίσημη.
Η μνήμη ενός τόπου μπορεί να είναι μνήμη οικεία με τα κτήρια, τις πέτρες, τα δέντρα, τα φυτά που μεταβάλλονται με τον χρόνο αλλά μπορεί να είναι και συμβολική μνήμη που αφορά τις αναπαραστάσεις αυτών που μια κοινωνία θυμάται συλλογικά και είναι αυτές που συμβάλλουν ώστε να διαμορφωθούν οι τόποι μνήμης. Οι συμβολικοί μνημονικοί τόποι μπορεί να είναι σε απόσταση από τους πραγματικούς μνημονικούς τόπους και είναι αυτοί που είναι πιο ανθεκτικοί στο πέρασμα του χρόνου. Παράδειγμα η πραγματική και συμβολική Ιερουσαλήμ αλλά και η Θεσσαλονίκη στο ρόλο της ως πολιτισμική πόλη και πρωτεύουσα των Βαλκανίων και η συμβολική Θεσσαλονίκη ως τέτοια.
Η πόλη είναι τεράστιο Αρχείο από όπου μπορούν να ανασκαφούν στιγμές που συνδέουν τους πολίτες με το παρελθόν. Η θεσμική και επίσημη μνήμη της Θεσσαλονίκης μεταπολεμικά μέχρι τη δεκαετία του ’70 αναδείκνυε κυρίως το Αρχαίο παρελθόν, το Βυζαντινό και Χριστιανικό Ορθόδοξο, τους ατυχείς για την πόλη μας αγώνες του 1821, τον Μακεδονικό Αγώνα, τους νικηφόρους Βαλκανικούς, την πόλη των προσφύγων , τον νικηφόρο Ελληνοϊταλικό παρελθόν ενώ είχε χαθεί το οθωμανικό και εβραϊκό, το πολυπολιτισμικό, η εργατική παράδοση και το Κουμουνιστικό της κίνημα, η Κατοχή , ο Δοσιλογισμός, η Αντίσταση, η Γενοκτονία των Εβραίων, και οι Πολιτικές Δολοφονίες.
Σε ότι αφορά την πλατεία Ελευθερίας φαίνεται πως δεν είχε επίσημη θέση στη μνήμη της πόλης. Πηγαίνοντας προς τα πίσω βλέπουμε πως αυτή λειτούργησε μετά τη δεκαετία του ’50 ως χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων και αφετηρίας αστικών λεωφορείων. Άρα σταδιακά οδηγιόνταν προς τη λήθη. Ελάχιστοι γνώριζαν πως η πλατεία διαμορφώθηκε μετά το 1870, στο πλαίσιο εκσυγχρονισμού της πόλης, με αρχική ονομασία : πλατεία αποβάθρας και πλατεία Ολύμπου αργότερα, και ήταν ένα από τα πιο κοσμικά σημεία της πόλης. Μετά τον Ιούλιο του 1908 ονομάστηκε πλατεία Ελευθερίας, όταν ένας από τους ηγέτες του κινήματος των νεοτούρκων, ο Εβρέμ Μπέης, απευθύνθηκε στους Οθωμανούς τότε πολίτες και καλωσόριζε την νέα κατάσταση πραγμάτων όπου δεν υπήρχαν Βούλγαροι, Σέρβοι, Έλληνες , Εβραίοι , Ρουμάνοι, Μουσουλμάνοι, σε ένα όραμα που ήταν αδύνατον να υλοποιηθεί στην εποχή των εθνικών κρατών. Τον Μάιο του 1936 στην πλατεία αυτή πραγματοποιήθηκε το μεγαλειώδες συλλαλητήριο των εργατών ενώ θολή παρέμενε η μνήμη πως στις 11. 7. 1942 ήταν η αρχή του τέλους για τους 50.000 Έλληνες Εβραίους αυτής της πόλης.
Η πλατεία πριν την συγκεκριμένη ημερομηνία, 11.7.1942, ήταν πράγματι ένας ζωντανός οργανισμός που την χαρακτήριζε ο ενθουσιασμός, η παλλαϊκή κινητοποίηση, τα συλλαλητήρια. Ένας τόπος ανταλλαγής ιδεών, λόγου , πράξης, άσκηση πολιτικής και πολιτισμικής δραστηριότητας, πεδίο δράσης , αγώνων. Από την ημέρα 11 Ιουλίου 1942 όμως μετατράπηκε σε τόπο δημόσιου βασανισμού, εξευτελισμού, και θανάτου. Αυτή η Πλατεία Ελευθερίας ήταν απούσα από την θεσμική μνήμη της πόλης. Συνέχιζε όμως να υπάρχει στην ιδιωτική μνήμη των λίγων επιζώντων Εβραίων της πόλης, ίσως κάποιων Χριστιανών και στην συλλογική μνήμη της Ισραηλινής κοινότητας. Σταδιακά άρχισε να αναδύεται ως μνημονικός τόπος μέσα από τις γραπτές και προφορικές μαρτυρίες στη δεκαετία του 1980 και 1990 όπου έχουμε την έκρηξη της μνήμης σε σχέση με το ολοκαύτωμα και τη γενοκτονία. Το 2006 εντάχθηκε και στην επίσημη μνήμη με την τοποθέτηση του μνημείου του ολοκαυτώματος στο χώρο της πλατείας. Από αυτό το μνημείο τα τελευταία χρόνια, κάθε Μάρτιο, ξεκινούσε η πορεία μνήμης προς τον παλιό Σιδηροδρομικό Σταθμό.
Εκείνη η ημέρα, Σάββατο 11.7.1942, ήταν η πρώτη κατάφωρη κίνηση των Γερμανικών Αρχών εναντίον των Εβραίων ανδρών της Θεσσαλονίκης συλλογικά, που φαίνεται να υποκινήθηκε από Έλληνες συνεργάτες των Γερμανών, πριν ακόμα εφαρμοστούν οι φυλετικοί νόμοι της Νυρεμβέργης. Η διαταγή αφορούσε την επίσημη απογραφή των ικανών για εργασία Εβραίων ανδρών ηλικίας 18 έως 45 ετών. Αυτοί θα δούλευαν σε στρατιωτικά έργα που είχαν αναλάβει οι εταιρείες του Ελληνογερμανού Ιωάννη Μίλλερ & η οργάνωση Παραστρατιωτική Τεχνική Μονάδα. Η ανακοίνωση είχε δημοσιοποιηθεί στις εφημερίδες Απογευματινή και Νέα Ευρώπη ήδη από τις 7.7.1942 ενώ η επιχείρηση εφαρμόστηκε το Σάββατο 11.7.1042. Περίπου 7.000 με 9.000 άνδρες πήγαν στην πλατεία για να παραλάβουν τις κάρτες εργασίας κατέληξαν να υποβάλλονται σε απάνθρωπη μεταχείριση για ώρες. Η προσέλευση των ανδρών ήταν μαζική διότι από τη μία δεν μπορούσαν να παρακούσουν την Γερμανική εντολή αλλά από την άλλη δεν περίμεναν να καταλήξει με τέτοια βαναυσότητα η συγκεκριμένη ημέρα. Δεν ήταν αναμενόμενη αυτή η απάνθρωπη κατάσταση. Ήταν ίσως από τις πρώτες απόπειρες επιστράτευσης για υποχρεωτική εργασία, πρακτική που αργότερα ξεσήκωσε πλήθος κοινωνικών αντιδράσεων και έντονη αντιστασιακή δράση. Υποχρέωναν τους άνδρες να κάνουν τούμπες , να σέρνονται στην σκόνη του εδάφους και να εκτελούν γελοίες γυμναστικές ασκήσεις. Τις παραπάνω εικόνες μαρτυρούν πλήθος από γραπτές και προφορικές μαρτυρίες καθώς και οι φωτογραφίες από την επίσημη Γερμανική Προπαγάνδα του Βάλτερ Ντικ. Επίσης και το σπάνιο φωτογραφικό υλικό ενός νεαρού Γερμανού στρατιώτη, που βρίσκεται σήμερα στην ιδιωτική συλλογή του Ανδρέα Ασαέλ. Η γερμανική απόφαση της συγκέντρωσης στην πλατεία υλοποιήθηκε με την βοήθεια του Γενικού Διοικητή Μακεδονίας Βασίλειο Συμεωνίδη που ενεργοποίησε τον Ελληνικό μηχανισμό. Στις φωτογραφίες εμφανίζονται Έλληνες της αστυνομίας να βοηθούν ώστε να πραγματοποιηθεί η επιχείρηση. Αυτή βέβαια η τακτική, ενεργοποίησης των τοπικών Αρχών, εφαρμόζονταν σε όλες τις χώρες της Κατακτημένης Ευρώπης, από τον κατακτητή. Την όλη επιχείρηση επόπτευαν Γερμανοί αξιωματικοί.
Στη συνέχεια η Ιστορικός Καβάλα Μαρία προσέγγισε τα γεγονότα εκείνης της ημέρας , που έμελλε να μείνει ως το Μαύρο Σάββατο του 1942, μέσα από τις ερασιτεχνικές φωτογραφίες του Γερμανού στρατιώτη, αναλύοντας το φως της ηλιόλουστης καυτής ημέρας του Ιούλη, τις σκιές των ανθρώπων στο έδαφος, τις στάσεις των σωμάτων τους, την ενδυματολογική τους εμφάνιση, τη θέση τους στον γενικότερο χώρο της πλατείας.
Επρόκειτο στην πραγματικότητα για έναν δημόσιο εξευτελισμό τελετουργικού τύπου όπως αυτό που είχε γίνει στην Βιέννη το 1938, μετά την προσάρτηση της Αυστρίας. Εκεί οι Εβραίοι, άνδρες και γυναίκες, υποχρεώθηκαν να καθαρίσουν τους δρόμους, αφαιρώντας πολιτικά συνθήματα, που ήταν επικριτικά για την προσάρτηση. Η καταναγκαστική εργασία είχε αρχικά ως σκοπό να ταπεινώσει τους φυλετικούς εχθρούς και να εδραιώσει την ναζιστική κυριαρχία. Υποβάλλοντας τους Εβραίους σε χειρωνακτική εργασία οι Γερμανοί ενεργούσαν σύμφωνα με τις αντισημιτικές τους αντιλήψεις ότι οι Εβραίοι ήταν αντιπαραγωγικοί και οκνηροί. Ενθαρρύνοντας παιδιά και πολίτες να παρακολουθούν τον δημόσιο εξευτελισμό των Εβραίων , που μπορεί να κρατούσε ώρες ή και μέρες, ουσιαστικά προχωρούσαν προς την κατάσταση της εδραίωσης του δημόσιου αποκλεισμού τους από τη συνείδηση των απλών ανθρώπων.
Αυτοί που τελικά απογράφηκαν συγκεντρώθηκαν τις επόμενες ημέρες στην πλατεία Αριστοτέλους , έτοιμοι να αναχωρήσουν για τα στρατιωτικά έργα. Όμως αυτός ο κόσμος τελείωνε τραγικά και οριστικά. Εκείνες τις ημέρες επιστρατεύτηκαν 3.500 με 5.000 άνδρες σε δυόμιση μήνες. Ένα ποσοστό περίπου 3% με 12% των ανδρών πέθανε από την ταλαιπωρία. Η Εβραϊκή κοινότητα κατάφερε να εξαγοράσει την καταναγκαστική εργασία συμφωνώντας να πληρώσει 2 δισεκατομμύρια δραχμές και μεταφέροντας τα εβραϊκά νεκροταφεία.
Η πλατεία Ελευθερίας και το Μαύρο Σάββατο παραμένουν ένα ορόσημο για την Ιστορία του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου και της ναζιστικής κατοχής, της Ιστορίας της Θεσσαλονίκης και της Εβραϊκής κοινότητας. Η πλατεία Ελευθερίας ταυτίζεται στην ιδιωτική και συλλογική μνήμη της πόλης με το Μαύρο Σάββατο και δεν μπορεί να είναι τίποτε άλλο από μία πλατεία τοπόσημο, όαση μνήμης και πρασίνου, στο αστικό τοπίο. Μία πλατεία που θα αναδεικνύει, ως μοναδικό μέλλον για την πόλη, κοινωνικές σχέσεις ανάμεσα στους ανθρώπους της, χωρίς αποκλεισμούς, που θα ενθαρρύνουν την δικαιοσύνη και θα ελαχιστοποιούν την καταπίεση. Αν θέλουμε να μιλάμε για μία πόλη δημοκρατική που με σεβασμό θυμάται το παρελθόν και οραματίζεται το μέλλον.
Ο λόγος δόθηκε στη συνέχεια από την σ υντονίστρια στον Διονύση Λατινόπουλο, αναπληρωτή καθηγητή του τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας και Ανάπτυξης του ΑΠΘ, ο οποίος παρουσίασε την ανεξάρτητη έρευνα γνώμης πολιτών που διεξήγαγε σχετικά με την ανάπλαση της Πλατείας Ελευθερίας. Η έρευνα αναφέρονταν στις επιθυμίες, προβληματισμούς και προτιμήσεις των κατοίκων της Θεσσαλονίκης για την ανάπλαση της πλατείας Ελευθερίας. Πραγματοποιήθηκε στο Πολεοδομικό Συγκρότημα της Θεσσαλονίκης μεταξύ 16 και 21.12.2021 . Παρόλο το σύντομο της έρευνας συμμετείχαν εθελοντικά 940 κάτοικοι του συγκροτήματος, άνω των 17 ετών.
Ο κ. Λατινόπουλος είπε πως η δημοτική αρχή τονίζει την αναγκαιότητα μίας πολύ-επίπεδης αξιοποίησης του συγκεκριμένου χώρου με τη δημιουργία ενός υπόγειου πάρκινγκ. Όμως έντονος προβληματισμός έχει προκύψει για το οικονομικό κόστος αυτού του έργου , τη βιωσιμότητά του, τη βιώσιμη κινητικότητα καθώς και το ενδεχόμενο καθυστέρησης υλοποίησης ενός ακόμα έργου στην πόλη. Υπάρχουν έντονες διαμαρτυρίες και αντιδράσεις για την προσωρινή χρήση του χώρου ως υπαίθριου πάρκινγκ διότι η περιοχή είναι χαρακτηρισμένη ως χώρος πρασίνου και διότι προσβάλλει την ιστορική μνήμη της πλατείας Ελευθερίας.
Πρότεινε πως η καλύτερη λύση θα ήταν εφαρμογές συμμετοχικού σχεδιασμού που θα αμβλύνουν τις όποιες διαφορές και θα συμβάλουν στο να καταστεί ο δημόσιος χώρος της πόλης ένας ζωντανός οργανισμός και όχι ένα στατικό αντικείμενο προς εκμετάλλευση.
Μία εφικτή εναλλακτική λύση είναι μία έρευνα που να απευθύνεται στους κατοίκους της πόλης και να καταγράφει τις απόψεις και προτιμήσεις των πολιτών για το θέμα της χρήσης του χώρου της πλατείας Ελευθερίας. Ακολουθεί η αξιολόγηση μεταξύ συγκεκριμένων σεναρίων.
Οι έρευνες ερωτηματολογίου βοηθούν στην ενημέρωση και πληροφόρηση των πολιτών για το δικαίωμά τους στην πρόσβαση σε ελεύθερους χώρους πρασίνου αλλά και στην διαδικασία αποφάσεων σε ότι αφορά την διαμόρφωση των χώρων αστικού πρασίνου.
Σχετικά με την έρευνα που διεξήγαγε τα συμπεράσματα είναι:
Ένα 25% των ερωτηθέντων είναι κάτοικοι του ιστορικού κέντρου, 35% εργάζονται στο ιστορικό κέντρο, 16% αναζητούν καθημερινά θέση στάθμευσης στο ιστορικό κέντρο, 91% αξιολογούν κάτω του μετρίου τους υφιστάμενους χώρους πρασίνου στο ιστορικό κέντρο, και 66% επισκέπτονται ένα χώρο πρασίνου τουλάχιστον μία φορά την εβδομάδα.
Αφού οι συμμετέχοντες ενημερώθηκαν για το ιστορικό της ανάπλασης της πλατείας Ελευθερίας, του αρχικού σχεδιασμού και του χρονοδιαγράμματος και του νέου προτεινόμενου σχεδίου καθώς και για τους προβληματισμούς για τη δημιουργία υπόγειου πάρκινγκ στον συγκεκριμένο χώρο, κλήθηκαν να επιλέξουν μεταξύ δύο σεναρίων:
Α) Την άμεση υλοποίηση του αρχικού σχεδίου ανάπλασης και
Β) Την υλοποίηση του νέου προτεινόμενου σχεδίου που περιλαμβάνει και τη δημιουργία υπόγειου πάρκινγκ.
Το αποτέλεσμα ήταν 72% υπέρ του 1ου σεναρίου της άμεσης υλοποίησης του αρχικού σχεδίου ανάπλασης.
Ακολούθησε διευκρινιστική ερώτηση όπου ο κάθε πολίτης είχε την δυνατότητα να αναπτύξει και να επιχειρηματολογήσει για τη επιλογή της ψήφου του.
Απαντήθηκε από το 55% των συμμετεχόντων δίνοντας συνολικά 500 αναλυτικές απαντήσεις. Συνοψίζοντας τις απαντήσεις καταλήγουμε πως ο προβληματισμός αφορά την ανάγκη δημιουργίας νέων χώρων πρασίνου, διαφύλαξη των υπαρχόντων, σεβασμού στην ιστορική μνήμη των χώρων, ανασφάλεια στην ολοκλήρωση του έργου με το υπόγειο χώρο στάθμευσης αλλά και την χρησιμότητα ενός τέτοιου χώρου στο ιστορικό κέντρο της πόλης.
Ολοκληρώνοντας ο κ. Λατινόπουλος τόνισε πως ο Δήμος Θεσσαλονίκης στην μελέτη του θα πρέπει να λάβει υπόψη τις επιπτώσεις που μπορεί να προκύψουν στην κοινωνική ευημερία από τον χρονικό εκτροχιασμό ενός έργου, του οποίου ο αρχικός σχεδιασμός θα μπορούσε να διασφαλίσει, σε σχετικά σύντομο χρόνο, το βασικό ζητούμενο της πλειοψηφίας των κατοίκων, που είναι η δημιουργία νέων ελεύθερων χώρων πρασίνου στο ιστορικό κέντρο της Θεσσαλονίκης.
Στη συνέχεια τη σκυτάλη του λόγου πήρε ο εμπνευστής της ψηφιακής αυτής εκδήλωσης Αργύρης Γκινούδης, κτηνίατρος, μέλος του Πανελλαδικού Συμβουλίου των Οικολόγων Πράσινων, ο οποίος τόνισε την ανάγκη για περισσότερους χώρους πρασίνου στην πόλη και την οπτική της νέας γενιάς
Αφού ευχαρίστησε και συνεχάρη την Οικολογία-Πράσινη Λύση για αυτήν την πολύ σπουδαία και επίκαιρη πρωτοβουλία δήλωσε ότι είναι μεγάλη του τιμή να βρίσκεται σε ένα πάνελ με τόσο σπουδαίους επιστήμονες και ανθρώπους με ενεργή και πάντα θετική παρουσία στα κοινά της πόλης μας.
Ακολουθεί η τοποθέτησή του , όπως ευγενικά μας την παραχώρησε:
Μου ζητήθηκε να δώσω την οπτική ενός νέου ανθρώπου σε σχέση με το ζήτημα της Πλ. Ελευθερίας. Στην αρχή σκέφτηκα ότι ίσως αυτό σημαίνει να μην λάβω υπόψη την ιστορική πλευρά του ζητήματος, κάτι το οποίο θα ήταν ένα μεγάλο λάθος. Η ιστορία ενδιαφέρει βαθιά την νεολαία, απλά αυτή θα πρέπει να υπενθυμίζεται με τρόπο ελκυστικό, με τρόπο που μπορεί να ακουστεί. Ένα πάρκο μνήμης, θεωρώ ότι είναι ένας τέτοιος τρόπος. Όσοι δεν ζήσαμε τα εγκλήματα των ναζί, πρέπει με κάποιον τρόπο να έρθουμε σε επαφή με αυτά. Να αντιληφθούμε ότι δεν ήταν κάτι περιορισμένο, μακρινό από εμάς, αλλά πλήγωσε βαθιά την ίδια μας την πόλη και άλλαξε την ιστορία της. Αυτό ενδιαφέρει βαθιά έναν νέο άνθρωπο, ανήσυχο για τα φαινόμενα βίας, μισαλλοδοξίας, σεξισμού, ρατσισμού και ομοφοβίας που συνδέονται άμεσα με τις επιρροές της ακροδεξιάς που δυστυχώς αυξάνονται όλο και περισσότερο. Η Γερμανία, η χώρα που εξέλεξε και κυβερνήθηκε από τους Ναζί που διέπραξαν στην Θεσσαλονίκη τα εγκλήματα για τα οποία συζητάμε σήμερα για πολλούς ακόμη ταυτίζεται με τους ναζί. Όμως η Γερμανία έχει επιλέξει τα εγκλήματα της ακροδεξιάς να τα εκθέσει, ώστε να τα βλέπουν οι πολίτες και να θυμούνται όσοι τα έζησαν, αλλά και να μαθαίνουν τι σημαίνει φασισμός και ναζισμός οι νεότεροι.
Τέτοια έργα, όπως η ανάπλαση της Πλ. Ελευθερίας που όσο ζω εγώ η αλήθεια είναι πως ως πλατεία μόνο κατ’ όνομα την γνωρίζω, θεωρώ πως θα βοηθήσει την πόλη να βγει από τα σκοτεινά μονοπάτια της ακροδεξιάς στα οποία βαδίζει. Φυσικά αυτό το κομμάτι πρέπει να εμπεριέχει και την πραγματική πολιτική βούληση, ώστε να μην μείνουμε σε ένα πάρκο μνήμης μόνο στα λόγια, αλλά να συνδυάζεται και από αντίστοιχες εκδηλώσεις και δράσεις που θα το κρατάνε ζωντανό και θα τιμούν την ιστορία της πλατείας. Και βέβαια να μην έχει και την τύχη πολλών άλλων πάρκων της πόλης, τα οποία στερούνται επαρκούς συντήρησης, καθαριότητας και φροντίδας του πρασίνου. Διότι, αν καταλήξει έτσι, θα μιλάμε για μία πλήρη απαξίωση των Εβραίων της Θεσσαλονίκης και του κόσμου, καθώς και προσβολή της ιστορίας.
Ένα άλλο κομμάτι του ζητήματος που θέλω να θίξω, είναι η διαδικασία λήψης αποφάσεων στην πόλη, η οποία δεν εμπεριέχει σε κανέναν βαθμό την δημόσια διαβούλευση. Πριν αρχίσω να ετοιμάζω την σημερινή μου τοποθέτηση, μίλησα με περίπου πολλά ενεργά και πολιτικά ανήσυχα μέλη της κοινωνίας μας, κατοίκους της πόλης μας, σε ηλικίες από 16-30 ετών που συμμετείχαν σε προγράμματα ενίσχυσης της δημοκρατίας. Και σε ποσοστό 90% μη ενταγμένοι σε κάποιο κόμμα. Σε ποσοστό όμως 100% είπαν κάτι στο οποίο πιστεύω ότι συμφωνεί όλο το πάνελ. Ότι οι πολιτικοί δεν ενδιαφέρονται για τους νέους, δεν τους ρωτάνε ποτέ και δεν εννοώ ατομικά αλλά συλλογικά και σε γενικές γραμμές δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες και τις απαιτήσεις τους. Αυτό έγινε σαφές και στην περίπτωση της Πλ. Ελευθερίας, όπου μια μέρα ξυπνήσαμε και είδαμε άσφαλτο. Ο δήμαρχος αγνόησε παντελώς την ύπαρξη δημοτικού συμβουλίου στην πόλη μας, το απαξίωσε περισσότερο από κάθε άλλη φορά, γιατί πολύ απλά ήξερε ότι είναι μία απόφαση που πολύ δύσκολα θα περνούσε αναίμακτα, με τις ήδη δύσκολες ισορροπίες για εκείνον στην διοίκηση του δήμου να γίνονται δυσκολότερες. Για εμένα όμως και για κάθε ενεργό πολίτη που θέλει ο λόγος του να σημαίνει κάτι, η ψήφος του να μετράει, δεν υπάρχει καμία απολύτως δικαιολογία για το γεγονός ότι αυτή η απόφαση ελήφθη από έναν άνθρωπο, αυταρχικά, χωρίς να έχουν λόγο οι εκλεγμένοι μας εκπρόσωποι. Και αυτό το λέω κατανοώντας βαθιά ότι ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης ήταν ένα μεγάλο θύμα του αλλόκοτου νόμου για τις αυτοδιοικητικές εκλογές. Ως πράσινοι πιστεύουμε βαθιά στην άμεση δημοκρατία, και στην δύναμη της τοπικής αυτοδιοίκησης στην οποία η άσκηση διοίκησης έχει άμεση επαφή με τους πολίτες και έχει μία μεγάλη δυνατότητα διαμόρφωσης ενός ορατού αποτελέσματος στα μάτια τους και την ζωή τους.
Και επιτρέψτε μου να έρθω στην τρίτη και τελευταία πτυχή της οπτικής μου στο ζήτημα. Το πράσινο. Η ΠΟΛΗ ΜΑΣ ΕΧΕΙ ΑΜΕΣΗ ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΧΩΡΟΥΣ ΠΡΑΣΙΝΟΥ. Το λέμε εδώ και πολλά χρόνια, το ζητούν οι συμπολίτες μας επιτακτικά και το είδαμε με την μεγαλύτερη δυνατή σαφήνεια στην έρευνα του κυρίου Λατινόπουλου, όμως φαίνεται πως η διοίκηση δυσκολεύεται να το αντιληφθεί. Προεκλογικά, καθώς ήταν της μόδας, οι περισσότεροι υποψήφιοι και ειδικά ο σημερινός δήμαρχος έκαναν λόγο για μία πράσινη, zero waste, οικολογική Θεσσαλονίκη που θα απαντούσε στις επιταγές της δεκαετίας 2020-2030. Και σας ρωτάω, είναι δυνατόν να έχουμε μία πράσινη πόλη χωρίς πράσινο; Είναι δυνατόν τους μεγάλους τέτοιους χώρους όπως είναι η διεθνής έκθεση της Θεσσαλονίκης και η πλ. Ελευθερίας να μην τους αξιοποιούμε για να λύσουμε ένα τόσο σοβαρό πρόβλημα της πόλης που το βλέπουμε όλες και όλοι μας;
Προσωπικά είμαι αρκετά τυχερός, καθώς ως κάτοικος νέας παραλίας έχω πρόσβαση σε πράσινο, αλλά η πόλη δεν είναι μόνο η νέα παραλία. Η ευκαιρία που έδωσε ο κύριος Μπουτάρης με την ανάπλαση της πλ. ελευθερίας δεν είναι δυνατόν να πάει χαμένη. Μπορώ μόνο να φανταστώ πόσο πιο ωραία θα είναι η γειτονιά εκείνη, η πρόσβαση στα λαδάδικα που είναι στους σπουδαιότερους τουριστικούς και όχι μόνο προορισμούς της πόλης. Χάσαμε ήδη πολύ χρόνο. Μετά από χρόνια στις λαμαρίνες, ο δήμαρχος πάτησε ξανά το κουμπί του reset. Έγινε ξανά πάρκινγκ, ίσως για να ξαναγίνει πλατεία. Νιώθω πως και ο ίδιος ξέρει πως δεν θα γίνει ούτε υπόγειο πάρκινγκ, ούτε θα αντέξει να κρατήσει το υπάρχον υπαίθριο, όσο και αν το επιτάσσουν κάποια οικονομικά συμφέροντα. Ας μην το καθυστερήσει άλλο λοιπόν.
Ας γίνει η πλατεία ελευθερίας ένας όμορφος χώρος πρασίνου, ένα σπουδαίο πάρκο μνήμης ΤΩΡΑ. Αυτό μας αξίζει, αυτό της αξίζει.
Σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο και την προσοχή σας.
Ο τελευταίος, αλλά όχι ο ελάχιστος , ομιλητής ήταν ο Νίκος Νυφούδης, επιχειρηματίας της εστίασης στο κέντρο της πόλης, κάτοικος του κέντρου, πρώην βουλευτής που, αφού τον προσφώνησε η συντονίστρια της εκδήλωσης, τόνισε:
Οι πόλεις οφείλουν να έχουν τη δική τους συνέχεια με τη συνεργασία στα οράματα και στην υλοποίηση σχεδίων και έργων (που έτσι και αλλιώς είναι χρονοβόρος ο σχεδιασμός και η υλοποίησή τους) των προηγούμενων και επόμενων Δημοτικών Συμβουλίων, με άμεσους αποδέκτες τους κατοίκους των πόλεων, με σεβασμό στις ιστορικές μνήμες και την ανάγκη σχεδιασμού και διαφύλαξη των χώρων πρασίνου όπως αυτό γίνεται σε πολιτισμένες ευρωπαϊκές πόλεις. Υποστήριξε την ανάγκη επιμόρφωσης των Δημοτικών Συμβούλων για θέματα τόπων Ιστορικής Μνήμης, την παύση πολιτικών αντιπαραθέσεων και την ανάγκη ωριμότητας και από τους Συμβούλους αλλά και από τους πολίτες, που εκτελούν το εκλογικό τους δικαίωμα. Η πόλη τόνισε πως πρέπει να είναι υπερήφανη για την πολυπολιτισμικότητά της και πως οφείλει να ξαναβρεί την αίγλη της. Σε ότι αφορά την πλατεία Ελευθερίας είναι μονόδρομος η ανάγκη να διατηρηθεί η μνήμη της με το αρχικό σχέδιο ανάπλασης. Ολοκληρώνοντας τόνισε και την ανάγκη χώρων πρασίνου για τους κατοίκους του κέντρου ώστε να λειτουργούν στην καθημερινότητά τους.
Έχετε τη δυνατότητα να παρακολουθήσετε όλη τη ψηφιακή εκδήλωση επιλέγοντας το παρακάτω βίντεο :
